Biologia i występowanie
Borówka brusznica to lekko pokładająca się krzewinka, dorastająca do 15–25 cm wysokości, o obłych, delikatnie omszonych gałązkach wyrastających gęstymi kępkami. Posiada zdrewniałe, silnie rozgałęzione podziemne rozłogi.
Liście zimotrwałe, skórzaste, eliptyczne do odwrotnie jajowatych, o lekko podwiniętych brzegach, długości 10–25 mm. Strona wierzchnia ciemnozielona, błyszcząca, spodnia sinawozielonkawa, lekko matowa, o licznych ciemnych gruczołkach. Mają krótkie ogonki.
Kwiaty zebrane w kwiatostan, tworzący grono, osadzone na krótkich szypułkach. Kolor biały z różowawym odcieniem do jasnoróżowych. Korona dzwonkowata, 4-płatkowa, kielich błoniasty z 5 ząbkami, działki trójkątne, 8–10 pręcików. Znamię wystaje z kwiatu. Kwitnie od maja do lipca.
Owoce to błyszczące jagody, początkowo białokremowe, w czasie dojrzewania czerwieniejące. Owoce bardzo trwałe dzięki zawartości kwasu benzoesowego. Smak gorzko-kwaskowaty.
SiedliskoBorówka brusznica rośnie zarówno na podmokłych torfowiskach, wrzosowiskach jak i w borach świerkowych i suchych borach sosnowych. Roślina kwasolubna.
Występowanie
Borówka brusznica występuje w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej od niżu, przez wyżyny do wyższych położeń górskich. Gatunek subkontynentalny o zasięgu okołobiegunowym. W Polsce jest pospolita zarówno na niżu, jak i w górach.
Zastosowanie
Roślina lecznicza
Surowiec zielarski: liście borówki – Folium Vitis idaeae, owoce – Fructus Vitis idaeae. Zawierają glikozydy: arbutynę, metyloarbutynę, erykolinę; kwasy organiczne, garbniki katechinowe, antocyjany, witaminy: B1, B2, PP, C.
Działanie: moczopędne, przeciwbiegunkowe, antyseptyczne i ściągające. Owoce działają regulująco na czynności trawienne, stosowane raczej jako środek dietetyczny. Działania niepożądane: duże dawki wyciągów z liści brusznicy stosowane przez dłuższy czas mogą powodować objawy przewlekłego zatrucia hydrochinonem, jak wymioty, stany pobudzenia, kurcze i niedokrwistość hemolityczną. Jednocześnie zawarte w odwarach garbniki mogą drażnić żołądek i powodować zaparcia. Liście brusznicy w mieszankach ziołowych są całkowicie bezpieczne.
Rośliny jadalne
Z owoców borówki brusznicy z dodatkiem gruszek robi się galaretki, zwykle używane do ciemnych mięs i dziczyzny. Galaretka borówkowa jest podstawą prawdziwego sosu Cumberland. Zmieszana z chrzanem, skórką pomarańczową i gruszkami z odmian o dużej liczbie komórek kamiennych (dających chropowaty posmak) jest podstawowym angielskim dodatkiem do dziczyzny. Dostępne w handlu sosy na ogół zawierają jako podstawę galaretkę porzeczkową, będąca namiastką borówkowej.