Czosnaczek pospolity

Biologia i występowanie

Czosnaczek pospolity jest wysokość 30-100 cm, rzadko od 15 do 130 cm. W pierwszym roku wegetacji wyrasta rozeta liści blisko gruntu, która pozostaje zielona przez zimę. Wiosną drugiego roku wykształca dorosłą, kwitnącą postać. Po wydaniu nasion liście obumierają, sucha łodyga z częścią owoców pozostaje jeszcze przez lato. Łodyga przeważnie pojedyncza, jeżeli roślina rośnie w pełnym świetle, może być krzaczasto rozgałęziona. Prosto wzniesiona, gęsto ulistniona, kanciasta, w dolnej części odstająco owłosiona (włoski do 1,5 mm długości), poza tym naga.
Liście są nagie (dolne mogą być owłosione), cienkie, o silnym zapachu czosnku. Dolne długoogonkowe (ogonek o długości 3-16 cm), okrągłojajowate lub nerkowate (zwykle od 3 do 16 cm szerokości, nieco krótsze niż szerokie), na brzegu karbowane lub piłkowane. Górne liście z coraz krótszymi ogonkami, trójkątne do jajowatych, u nasady sercowate, na brzegu nieregularnie piłkowane, na szczycie zaostrzone. Młode liście jasnozielone, po rozdarciu pachnące czosnkiem.

Kwiaty są małe, zebrane po kilka w grona wyrastające z kątów najwyższych liści. Kwiaty mają cztery jasnozielone działki kielicha o długości ok. 3 mm, cztery białe płatki korony o długości 4–8 mm, 6 pręcików, 4 z nich dłuższe o nitkach długości 2–3,5 mm, z pylnikami o długości 1 mm. Kwitnie od kwietnia do maja.
Owoce czterokanciasta łuszczyna o długości (2-)3-7(-8) cm i szerokości 1,2-2,5 mm. Nasiona szorstkie, brunatne do czarnych, długości od 2 do 4,5 mm.

Siedlisko
Czosnaczek pospolity jest gatunkiem leśnym, rośnie głównie w lasach liściastych i zbiorowiskach skrajów lasów, także w załomach skalnych i obrzeżach dróg. Preferuje gleby gliniasto-piaszczyste i żwirowe, o dużej zawartości próchnicy i składników pokarmowych. Roślina azotolubna. 

Występowanie
Naturalny zasięg czosnaczku pospolitego obejmuje całą Europę, północne krańce Afryki (Maroko, Tunezja) oraz południowo-zachodnią i środkową Azję sięgając po Kazachstan, Sinciang, Tybet, Nepal i północno-zachodnie Indie. Jako gatunek zawleczony i inwazyjny występuje w USA, Kanadzie i Argentynie.
W Polsce występuje na niżu, czasem na niższych partiach Karpat.

Zastosowanie

Roślina lecznicza
Dawniej używany był do okładania ropiejących i trudno gojących się ran i wrzodów. 

Roślina jadalna i przyprawowa
 Liście wykorzystywane są we Francji jako składnik sałatek. Używany również jako przyprawa.