
Montmartre to dzielnica Paryża uznawana za jedną z najbardziej romantycznych. Na każdym rogu znajdziesz tu niewielką kawiarenkę lub bistro serwujące typowo francuskie dania. Montmartre to dawna dzielnica artystyczna Paryża. Tutaj żyła i pracowała miejska bohema. Obecnie dzielnica przyciąga przede wszystkim turystów poszukujących romantycznych zaułków i śladów sławnych pisarzy, malarzy i innych twórców.
Gdzie się znajduje?
Paryż – stolica i największe miasto Francji. Stanowi centrum polityczne, ekonomiczne i kulturalne kraju. Obecnie, po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, aglomeracja paryska stała się największą aglomeracją w Unii Europejskiej – cała aglomeracja paryska liczy blisko 11 mln ludności.
Dojazd/dojście
Do Montmartre najlepiej dojechać z centrum Paryża metrem. Należy wybrać linię 2 lub 12 i wysiąść chociażby na stacji Pigalle. Na zwiedzanie tej dzielnicy warto przeznaczyć 3-4 godz.
Historia Montmartru
Nie wszyscy wiedzą, że z dzielnicą Montmartre wiąże się pewna legenda. Otóż w okolicach 250 r. n. e. św. Dionizy (Saint Denis), został wysłany na teren ówczesnej Francji celem założenia kościoła i krzewienia wiary katolickiej. Towarzyszyło mu dwóch kompanów – Rustyk i Eleuteriusz. Niestety, Francja była w tym czasie pod rządami cesarza rzymskiego Waleriana, który słynął z prześladowania chrześcijan, uznając ich religię za zagrażającą wyznaniu rzymskiemu. Jak łatwo się domyślić, Dionizy i jego towarzysze również stali się ofiarami jego działań. Poddani okrutnym torturom (zostali polewani wrzątkiem oraz przypalani ogniem), następnie ścięci na Wzgórzu Merkurego. Jak mówi legenda, właśnie wtedy stało się coś, co wprawiło wszystkich w osłupienie. Dionizos wstał, ujął w dłonie swoją głowę i przeszedł kilka kilometrów, aby znaleźć godne miejsce swojego pochówku. To wydarzenie sprawiło, że Dionizy stał się nie tylko patronem Francji, ale również wszystkich cierpiących na bóle głowy i migrenę. Idąc tropem legendy, wzgórze Merkurego, na którym ścięto Dionizego zostało nazwane wzgórzem Męczenników – Mons Martyrorum, co stało się zaczątkiem dzisiejszej współczesnej nazwy – Montmartre.
W końcu XI wieku na szczycie wzgórza założono klasztor benedyktynek. Przy klasztorze istniała osada o podejrzanej sławie (tanie wyszynki), a teren wokół niej miał charakter wiejski, z licznymi wiatrakami.
Tutaj, w kościele Saint Pierre na wzgórzu Montmartre, w roku 1534 Ignacy Loyola wraz z małą grupką złożył śluby założenia zakonu jezuitów.
Przez wiele lat w Montmartre toczyło się spokojne, wiejskie życie, a głównym zajęciem mieszkańców wzgórza była uprawa winorośli. Obecnie ten rejon Paryża jest niezwykle popularny wśród turystów, a o „winnej przeszłości” przypomina jedynie niewielkich rozmiarów winnica, umiejscowiona na rogu Rue Saint-Vincent i Rue des Saules. W pierwszy weekend października odbywają się winne dożynki na Montmartrze, przyciągają co roku ponad 350 000 osób.
Już w połowie XIX wieku Montmartre stał się ulubionym miejscem artystycznej cyganerii. To właśnie w Montmartrze tworzyli malarze Picasso, Renoir, Modigliani czy Toulouse-Lautrec czy Modigliani, muzycy Fryderyk Chopin, Ferenc Liszt, Hector Berlioz czy pisarze Max Jacob i André Malraux.
Pod koniec XIX wieku Montmartre włączono do Paryża, zapoczątkowało to jego szybką urbanizację. Wtedy wybudowano eklektyczną bazylikę Sacré-Cœur, oraz pierwszy kościół o konstrukcji żelbetowej – Saint Jean de Montmartre.
Obecnie Montmartre jest zaliczony do rejonów Paryża o historycznym znaczeniu, dlatego jego rozbudowa i przebudowa została ograniczona.
Wybrane obiekty
Montmartre jest zabudowany starymi kamienicami, ciągnącymi się wzdłuż krętych i ostro wznoszących się, brukowanych uliczek i wąskich przejść ze schodami, o wyraźnie odmiennym charakterze niż reszta miasta.
Na na szczycie wzgórza została wybudowana bazylika Sacré-Cœur. Zaprojektował ją Paul Abadie w stylu historyzmu o cechach romańsko-bizantyńskich. Do budowy zastosowano na elewacjach trawertyn (ma on tą właściwość, że w świetle bieleje). Jej kopuły mają wysokość 79 metrów, a wieża północna 83 metry. Ze szczytu kopuły można oglądać panoramę Paryża i tereny oddalone o 30 km. Ale również w drugą stronę, z wieży Eiffla. W bazylice Sacré-Cœur znajduje się jeden z największych na świecie dzwonów, ważący aż 19 ton.
W pobliżu bazyliki jest najstarszy kościół na Montmartrze – to kościół Saint Pierre. Według legendy kościół miał zostać wybudowany przez świętego Dionizego. W obecnej bryle kościoła można zobaczyć resztki rzymskich filarów. Gotycka świątynia stanęła na wzgórzu w połowie XII wieku. Opiekowali się nią benedyktyni z opactwa w Clairvaux. W okresie rewolucji francuskiej kościół został zrujnowany. Odbudowano go dopiero w II połowie XIX wieku dodając do niego wiele neoromańskich elementów. Kościół składa się z trzech naw oraz zakończonego półokrągło prezbiterium. Wnętrze kościoła pozbawione jest dekoracji i ozdób Tworzą je nagie, kamienne ściany ze zwielokrotnionymi filarami, których głowice zdobią proste kamienne płaskorzeźby. Obok niego wznosi się kwadratowa neoromańska wieża z rzędami półokrągłych okienek.
Plac Tertre, leżący w samym centrum Montmartre dawniej było centrum dawnego miasta Montmartre. Powstał już w XIV wieku i graniczy z zamknięciem murów opactwa Montmartre. Urbanistyczne regulacja opiera się planie Jouvina de Rochefort i pochodzi z 1672 roku. Pierwszy ratusz powstał tu w 1790 roku. Obecnie na placu mieści się szereg sklepików, kawiarni, straganów, tętniących życiem i mieniących się tysiącem barw. To doskonała gratka dla wszystkich lubiących gwar i miejskie życie. Można sobie tutaj zamówić, zakupić u ulicznych artystów i malarzy, jednak trzeba pamiętać, żeby nie dać się od naciągaczy, którzy próbują wcisnąć klientom kiepskiej jakości obrazy za zdecydowanie wygórowaną cenę.
W IX wieku na wzgórzu Montmartre pracowało 30 młynów, służących do różnych celów – mielono zarówno zboże jak i przeciskano na wino zbiory winogron. Les moulin de Montmartre mełły również wapienie na gips, kamienie czy cebulę na potrzeby perfumerii. Na szczycie rue Lepic tych młynów było kilkanaście. Do dziś zachowały się tylko dwa Blute-fin z 1662 roku oraz Radet z roku 1717. Te dwa młyny połączone w jeden składają się na miejsce zwane Moulin de la Galette. Galette to była zbożowa bułka sprzedawana przez właścicieli – zwykle z dodatkiem szklanki mleka. Bułka zyskała taką sławę, iż nazwano w ten sposób miejsce jej produkcji. W 1830 roku mleko zastąpiono… winem, głównie, lokalnym z Montmartre, a Moulin de Galette przekształcono w kabaret. Miejsce było częstym motywem obrazów malarzy. Moulin de la Galette inspirowało takich znanych artystów jak: Auguste Renoir, Vincent van Gogh, Henri de Tolouse Lautrec czy Pablo Picasso.
Najbardziej znanym „młynem” jest Moulin Rouge. Otwarty został 6 października 1889 przez Josepha Ollera, właściciela paryskiej Olympii. Położony w dzielnicy czerwonych latarni niedaleko Montmartre w Paryżu, jest znany z wielkiej, czerwonej imitacji młyna na dachu. Kabaret od czasu powstania prezentuje przedstawienia taneczne, w których na scenie występują tancerze i tancerki ubrani w kolorowe, wymyślne stroje. Tancerki często prezentują się topless, ozdobione biżuterią lub barwnymi piórami. Na przestrzeni lat Moulin Rouge stało się słynne z wykonywanego tu kankana. Najbardziej znani wykonawcy z Moulin Rouge to między innymi La Goulue, Yvette Guilbert, Jane Avril, Mistinguett i Le Pétomane.
Idąc dalej Bulwarem Clichy dochodzimy do słynnego placu Pigalle, którego patronem placu jest osiemnastowieczny rzeźbiarz francuski, Jean-Baptiste Pigalle (1714-1785). Miejsce to znane jest we Francji i na całym świecie z tego, że znajdują się w niej liczne domy publiczne, „hotele na godziny”, lokale „peep-show” i tym podobne przybytki, w których swoje usługi oferują prostytutki. Jest jedną z najsłynniejszych w świecie „dzielnic czerwonych latarni” obok amsterdamskiej i hamburskiej. Dzielnica ta jest znana także z licznych w tej okolicy sklepów sprzedających instrumenty muzyczne. Plac Pigalle na trwałe zapadł w polskiej kulturze masowej, gdzie został zacytowany w bardzo popularnym polskim serialu filmowym „Stawka większa niż życie”. Na hasło , którym posługiwali się francuscy antyfaszyści „W Paryżu najlepsze kasztany są na placu Pigalle”, odzewem było „Zuzanna lubi je tylko jesienią”.
Przystanki metra zostały zaprojektowane w 1900 roku, przez architekta Hectora Guimard w stylu Art Nouveau. W latach 1900-1913 zainstalowano łącznie 167 wejść, z których 66 przetrwało, głównie w miejscach innych niż pierwotne. Jeden z nich to wejście do metra na placu Pigalle.
Sieć metra i pociągów RER w Paryżu jest bardzo rozbudowana i działa nad wyraz sprawnie. Rozkład przystanków metra jest tak zaplanowany, aby z każdego miejsca w Paryżu można dotrzeć do przystanku nie dłużej niż w piętnaście minut. Przejścia, wyjścia, dojścia na poszczególne platformy, perony są czytelnie oznaczone.