Nekropolia – Père-Lachaise w Paryżu

Gdzie się znajduje?

Paryż – stolica i największe miasto Francji. Stanowi centrum polityczne, ekonomiczne i kulturalne kraju. Obecnie, po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, aglomeracja paryska stała się największą aglomeracją w Unii Europejskiej – cała aglomeracja paryska liczy blisko 11 mln ludności.
Dojazd/dojście
Cmentarz znajduje się w 20-tej dzielnicy, we wschodniej części Paryża. Można tam dojechać samochodem, natomiast ci, którzy indywidualnie zwiedzają Paryż, mogą dojechać metrem – linie 2 i 3, stacja Père-Lachaise.
Wejście na cmentarz jest darmowe, a godziny otwarcia zmieniają się w zależności od pory roku i dnia tygodnia. Na pewno nie będzie problemu z wejściem pomiędzy godz. 9.00, a 17.30.

Historia

Cmentarz Père-Lachaise (Cimetière du Père-Lachaise) został założony w 1804 roku w ogrodach przylegających do willi Mont-Louis, podarowanej przez Ludwika XIV swojemu spowiednikowi, Père Lachaise (ojcu Lachaise), francuskiemu jezuicie, François de Lachaise.
Cmentarz nie cieszył się jednak przychylnością paryżan, którzy niechętnie chowali się na wyżynach, zresztą poza Paryżem, w dzielnicy znanej jako popularnej i biednej. W 1804 r. w Père-Lachaise znajdowało się tylko 13 grobów. W następnym roku było ich już tylko 44, potem w 1806 r. 49, w 1807 r. 62, w 1812 r. 833. W 1817 r. dla przywrócenia wizerunku cmentarza prefekt Paryża zorganizował z zamkniętego w 1816 r. francuskiego Muzeum Zabytków przeniesienie szczątków Heloizy i Abelarda do mauzoleum oraz grobów Moliera i La Fontaine. Nic więcej nie było potrzebne: w 1830 r. naliczono 33 000 grobów. Po rozbudowie, w latach 1824, 1829, 1832, 1842 i 1850, obszar Père-Lachaise zwiększył się z 17 ha do 44 ha.
Pod koniec wieku, w 1894 roku , rozpoczęto prace nad kolumbarium-krematorium, zaprojektowanym w 1886 roku przez Jeana Camille’a Formigé. Zespół składa się z kaplicy w stylu neobizantyjskim i czterech skrzydeł. Dach składa się z ogromnej kopuły z cegły i piaskowca, trzech małych półkopuł i dwóch kominów. W latach dwudziestych główna kopuła została ozdobiona witrażami autorstwa Carla Mauméjeana. Jest to pierwsze krematorium zbudowane we Francji. Pierwsza kremacja odbyła się 30 stycznia 1889 roku, nieco ponad rok po ustawie listopada 1887, która zezwala na pogrzeby poprzez kremację. W kolumbarium spoczywają prochy wielu osobistości, w tym reżysera Maxa Ophülsa czy komika Pierre’a Daca. Nagrobek Marii Callas jest obecnie jedynie cenotafem (nie ma tam prochów zmarłej). Po kradzieży prochów Callas i ich odzyskaniu, wiosną 1979 roku zostały one — zgodnie z jej życzeniem — rozsypane nad Morzem Egejskim.

Czyje nagrobki znajdziemy na cmentarzu

Père-Lachaise jest jednym z najbardziej znanych cmentarzy na świecie. Co roku przyjmuje ponad trzy i pół miliona odwiedzających, co czyni go najczęściej odwiedzanym cmentarzem na świecie. Mimo tego, że jest jednym z głównych miejsc odwiedzanych przez turystów w Paryżu, Père-Lachaise pozostaje dalej działającym cmentarzem, na którym co roku odbywa się wiele pogrzebów.
Wejście główne ma formę monumentalnego portalu, z dwoma pylonami, w stylu neoklasycystycznym , zaprojektowanego przez architekta Étienne-Hippolyte Godde, a oddane do użytku w 1825 roku. Zdobią je uskrzydlone klepsydry w medalionach, pochodniach i girlandach kwiatów i zamknięte ciężkimi podwójnymi drzwiami. Wpisane są tam dwa łacińskie zdania biblijne: na lewym pylonie „Nadzieja pełna nieśmiertelności”, na prawym pylonie „Kto we mnie wierzy, choćby umarł, żył będzie”.
Swoje dzieła zostawili tu znani rzeźbiarze i architekci i czynią to miejsce prawdziwym muzeum w XIX wieku – wśród nich wymieńmy: Guimarda, Garniera czy Viscontiego. Kaplica jak również główny portal wejściowy zostały zaprojektowane przez Étienne-Hippolyte Gödde w 1823 i 1825 roku. Wiele elementów architektonicznych i rzeźbiarskich cmentarza zostało zarejestrowanych lub sklasyfikowanych jako zabytki: brama wejściowa, kaplica, mur Federated, pomnik Bartłomieja, grób Heloizy i Abelarda, grób Moliera, pomnik La Fontaine, oraz pomnik pogrzebowy Landry (w 1983), pomnik grobowy z Cartellier-Heim (w 1990), kolumbarium i krematorium (w 1995), grób Oscar Wilde (w 1995), pomnik Georges Guet (w 1995), pomnik Fryderyka Chopina (w 2008). Są też stare grobowce w formie formę małej kapliczki, w których ciała zmarłych złożone są pod podłogą. Do ich wnętrza prowadzą drzwi z pięknie kutą lub odlewaną z metalu kratą, zdobioną ornamentami roślinnymi.
W Père-Lachaise jest dużo zieleni. Cmentarz poprzecinany jest licznymi drogami i ścieżkami, przez co można odnieść wrażenie, że spaceruje się po parku. Główne aleje są szerokie i wybrukowane.
Spośród wielu znanych osób, które spoczęły na tym cmentarzu to: pisarze i poeci (Molier właściwie Jean Baptiste Poquelin, Honoré Balzac, Alfred de Musset, Guillaume Apollinaire, Oscar Wilde, Marcel Proust, Richard Wright), kompozytorzy (Georges Bizet, Luigi Cherubini, Gioacchino Rossini),, piosenkarki/piosenkarze (Édith Piaf, Gilbert Bécaud), aktorki/aktorzy (Rachel Félix, Sarah Bernhardt, Claude Jade, Marcel Marceau , Yves Montand z żoną Simone Signoret )malarze (Jean-Auguste-Dominique Ingres, Jean-Baptiste Camille Corot, Eugène Delacroix, Camille Pissarro, Max Ernst, Théodore Géricault, Amedeo Modigliani z Jeanne Hébuterne), Isadora Duncan (tancerka), Auguste Comte (filozof),Joseph Louis Gay-Lussac (chemik i fizyk), Stéphane Grappelli (skrzypek jazzowy), Georges-Eugène Haussmann (architekt, urbanista), Jim Morrison (frontmen grupy rockowej „The Doors”).
Polacy pochowani na Père-Lachaise
Różnie szacuje się ich ilość, ale jedno jest pewne – na paryskim cmentarzu spoczywa naprawdę wielu Polaków. Duża część to osoby, które przyjechały do Francji w czasach Wielkiej Emigracji. Najwięcej grobów należy do żołnierzy – generałów, pułkowników oraz osób związanych z życiem politycznym – działaczy niepodległościowych czy uczestników powstania listopadowego.

• Fryderyk Chopin – kompozytor i pianista,
• Jarosław Dąbrowski – działacz niepodległościowy, generał i wódz naczelny wojsk Komuny Paryskiej,
• Ewelina Hańska – szlachcianka, żona Honoré de Balzaca,
• Klementyna Hoffmanowa – prozaiczka, popularyzatorka, tłumaczka, wydawczyni,
• Jan Komarzewski – generał-lejtnant, szef kancelarii wojskowej króla Stanisława Augusta,
• August Okołowicz – generał, jeden z dowódców Komuny Paryskiej,
• Teodor Morawski – polityk, uczestnik powstania listopadowego, wydawca,
• Ludwik Nabielak – belwederczyk, działacz polityczny, poeta, krytyk literacki, historyk, inżynier górnictwa,
• Bonawentura Niemojowski – prawnik i polityk, prezes Rządu Narodowego w czasie powstania listopadowego,
• Adam Prażmowski – pierwszy polski astrofizyk, najwybitniejszy polski astronom XIX wieku,
• Adolf Rozwadowski – działacz niepodległościowy, powstaniec listopadowy,
• Kazimierz Skarżyński – generał brygady powstania listopadowego,
• Ludwik Stomma – antropolog kultury, publicysta,
• Tadeusz Tyszkiewicz – generał brygady armii Księstwa Warszawskiego (w 1939 roku trumnę z prochami przewieziono do Polski),
• Maria Walewska (na cmentarzu znajduje się serce hrabiny) – kochanka cesarza Napoleona Bonapartego,
• Walery Antoni Wróblewski – działacz rewolucyjno-demokratyczny, dowódca w powstaniu styczniowym, generał Komuny Paryskiej,
• Józef Wysocki – generał Wojska Polskiego, uczestnik polskich powstań narodowych i powstania węgierskiego 1848–1849, w mogile zbiorowej,