Gdzie się znajduje?
Paryż – stolica i największe miasto Francji. Stanowi centrum polityczne, ekonomiczne i kulturalne kraju. Obecnie, po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, aglomeracja paryska stała się największą aglomeracją w Unii Europejskiej – cała aglomeracja paryska liczy blisko 11 mln ludności.
Dojazd/dojście
Kościół Saint-Pierre stoi na szczycie Wzgórza Montmartre, w 18. dzielnicy Paryża. Dostać się tam można tak samo jak do bazyliki Sacré-Cœur. Najlepiej skorzystać z metra lub autobusu, w okolicy znajdziemy następujące stacje metra:
metro linia nr 12 – stacja Jules Joffrin + spacer lub przejazd autobusem
metro linia nr 2 lub 12 – stacja Pigalle + spacer lub przejazd autobusem
metro linia nr 2 – stacja Anvers + funikular (Funiculaire de Montmartre, czyli popularna kolejka terenowej) lub schody
metro linia nr 12 – stacja Abbesses + funikular lub schody. Na miejsce możemy dojechać również autobusami numer 30, 31, 80, 85 – przystanek Anvers Sacré-Coeur (do przejścia będzie jeszcze około 500 metrów pieszo).
Historia
Kościół Saint-Pierre de Montmartre uważany jest za drugie miejsce kultu chrześcijańskiego na wzgórzu Montmartre. Pierwszą z nich była kaplica pod wezwaniem Świętych Męczenników, która znajdowała się niżej na zboczu wzgórza. Najstarszy znany nam z pewnością kościół pochodził z IX wieku i stanowił popularny przystanek dla pielgrzymów udających się do bazyliki Saint-Denis. W 1133 r. grunt i nieruchomość nabył dwór królewski i ufundował na jego terenie opactwo benedyktynek, sfinansował również przebudowę kościoła. Prace rozpoczęto prawdopodobnie w 1134 roku i szybko ukończono, dzięki pokryciu przez króla wszelkich kosztów budowy. W roku 1147 sam papież Eugeniusz III uroczyście poświęcił kościół w obecności św. Bernarda z Clairvaux, Piotra Czcigodnego, opata z Cluny i innych osobistości. Od początku kościół pełnił funkcję zarówno opactwa, jak i parafii.
Obecne sklepienia nawy i transeptu są jednak nieco młodsze i pochodzą z około 1470 roku, kiedy kościół wymagał generalnego remontu po wojnie stuletniej – są w stylu gotyku płomienistego. W 1686 roku benedyktynki przeniosły się do nowego klasztoru w pobliżu Place des Abbesses i od tego czasu kościół był w wyłącznej dyspozycji parafii, pozostając jednak własnością opactwa królewskiego Montmartre. W czasie Rewolucji Francuskiej opactwo jest zbezczeszczone i splądrowane. Kościół Saint-Pierre, po wprowadzeniu zakazu kultu w czasach Terroru został przekształcony w Świątynię Rozumu. W roku 1794 nad prezbiterium kościoła została postawiona wieża telegraficzna. W rezultacie wschodnia część kościoła nie była dostępna do 1844 roku. Kościół był w bardzo złym stanie i mimo prac restauratorskich w latach 1838–1845 i 1874, był już blisko zamknięcia ze względów bezpieczeństwa. W 1896 roku, w ostatniej chwili zapadła decyzję o jego ratowaniu. Renowację przeprowadzono pod kierunkiem Louisa Sauvageota w latach 1900–1905 i kościół Saint-Pierre uzyskał wówczas swój obecny wygląd.
Co możemy zobaczyć
Kościół Saint-Pierre de Montmartre jest trójnawowy, czteroprzęsłowy o układzie bazylikowym – nawa środkowa wyższa od bocznych. Prezbiterium wyraźnie wyodrębnione, opięte przyporami, wieża od strony północnej utrzymana w stylu neoromańskim. Kościół posiada dwie absydy. Otacza go z trzech stron stary, nieczynny już cmentarz parafialny. Do kościoła można wejść przez jeden z trzech portali zachodniej fasady, który otwiera się na mały plac wychodzący na Rue du Mont-Cenis. W fasadzie znajduje się wykonany w 1975 roku portal nawiązujący do sztuki gotyckiej.
Wnętrze kościoła jest przykryte, trzema rodzajami sklepień z różnych okresów: sklepieniami krzyżowo-żebrowymi w nawie głównej i południowym transepcie , sklepieniami ślepymi w apsydach oraz sklepieniami krzyżowymi w pozostałej części. Wsparte na filarach przeniesionych z wcześniejszych budowli: marmurowe kolumny są starożytne i niewątpliwie pochodzą ze świątyni Merkurego; kapitele, również marmurowe, są Merowingów i pochodzą z pierwszego kościoła zbudowanego w tym miejscu. Głowice romańskie rzeźbione są niemal wyłącznie z liści inspirowanych regionalną florą. W prezbiterium znajduje się współczesny ołtarz główny, poświęcony w 1977 roku (całe prezbiterium zostało zdewastowane w czasie Rewolucji Francuskiej). We wnętrzu są jeszcze trzy ołtarze, zachowane z okresu średniowiecza. Na terenie kościoła znajdują się też oryginalne nagrobki: fundatorki królowej Adelaidy Sabaudzkiej oraz 4 innych benedyktynek. Na uwagę zasługuje również kamienna chrzcielnica, w kształcie kołyski, datowana na rok 1537.
Wielkie organy pochodzą ze starego kościoła Notre-Dame-de-Lorette, rozebranego w 1840 roku i zostały zainstalowane około 1840 roku na emporze chóralnej pod koniec XVII wieku, aby zastąpić starszy instrument. Prospekt organowy jest z z trzema wieżyczkami, zbudowany z drewna dębowego – pochodzi z ostatniej ćwierci XVIII wieku. Został całkowicie przebudowany w latach 1868–1869 przez Aristide’a Cavaillé-Coll’a.
