Gdzie się znajduje?
Kraków jest stolicą województwa małopolskiego. Od roku 1320 był stolicą polski, miastem królewskim z siedzibą króli na Wawelu. W roku 1609 król Zygmunt III Waza przeniósł stolicę do Warszawy.
Do Krakowa można dostać się samochodem, pociągiem czy nawet samolotem.
Dojazd/dojście
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa położony jest w Dzielnicy II, przy ul. Kopernika, na Wesołej. Jest to w sumie niedaleko dworca PKP, bo niecały kilometr, należy udać się w kierunku północnym.
Historia
W 1868 roku jezuici kupili posiadłość przy ul. Kopernika. Pierwotnie znajdowała się tu obszerny teren należący do Piotra Józefa Szyryna, w skład której wchodził ogród owocowo-jarzynowy, tzw. „pałacyk angielski” oraz kompleks mniejszych zabudowań parterowych. Pałacyk zaadaptowano na tymczasową siedzibę klasztoru, a dwa lata później postawiono pierwszą kaplicę, która szybko okazała się niewystarczająca. W 1903 zapadła decyzja o budowie nowej, okazałej świątyni. Do realizacji przyjęto modernistyczny projekt architekta Franciszka Mączyńskiego. 1 listopada 1909 roku biskup sufragan krakowski Anatol Nowak poświęcił kamień węgielny nowego kościoła. Niestety, do chwili wybuchu pierwszej wojny światowej udało się ukończyć tylko stan surowy. Wyposażenie i zdobienie kościoła mocno się przedłużyły. Ostatecznie oficjalna konsekracja odbyła się 29 maja 1921 roku, dokonał jej biskup Anatol Nowak w towarzystwie 24 innych biskupów.
Prace zostały sfinalizowane już w odrodzonej Polsce w roku 1921. Wystrój wnętrza, z ołtarzem głównym projektu Karola Hukana i polichromiami Jana Bukowskiego, utrzymany jest w duchu modernizmu.
W 1960 roku papież Jan XXIII nadał kościołowi tytuł Bazyliki Mniejszej, a od 1966 roku jest on wpisany w rejestr zabytków.
Co możemy zobaczyć
Modernistyczna budowla reprezentuje architekturę młodopolską i jest jednym z najwybitniejszych dzieł polskiej sztuki sakralnej z pierwszej ćwierci XX stulecia. W zwieńczonej monumentalną wieżą budowli pobrzmiewają echa niemal wszystkich stylów historycznych, z wyraźną jednak dominantą wątków neoromańskich i neogotyckich. Wieża kościelna ma 68 metrów wysokości i jest jedną z najwyższych w Krakowie. Projekt jednego z najwybitniejszych krakowskich architektów pierwszej połowy XX wieku – Franciszka Mączyńskiego – zakładał również stylizację wnętrza, toteż nawa kościoła została nakryta imitującym gotyk krzyżowym sklepieniem na gurtach. Ściany kościoła wykonano z czerwonej cegły, obramowania okien i detale z szarego kamienia. Pośrodku w zwieńczeniu każdego okna umieszczono mozaiki – herby miast, które przyczyniły się do budowy kościoła. Nad portalem wejściowym, pod wieżą znajduje się mozaika „Przebicie boku Chrystusa”, wykonana według projektu Jana Bukowskiego, a nieco wyżej, rzeźby projektowane przez Xawerego Dunikowskiego. Postać Chrystusa w kamieniu odkuł Karol Hukan, boczne postacie odlano z ołowiu w 1913 roku. Symbolizują one ludzkość cierpiącą i szukającą pocieszenia u Bożego Serca.
Wnętrze bazyliki podzielono na trzy nawy. Granitowe filary i marmurowe kolumny dźwigają ściany nawy głównej. Wszystkie ściany pokryte są polerowanym stiukiem i podzielone na poziome pasy w dwóch kolorach. Jest to nawiązanie do niektórych średniowiecznych kościołów Italii. Sklepienia naw, jako pierwsze w Krakowie, zostały zrobione z żelbetu. Polichromia wszystkich sklepień secesyjna, ornamentalno-roślinna, z powtarzającym się stylizowanym motywem krzyża, według projektu Jana Bukowskiego.
Posadzka z marmuru włoskiego naśladuje wzory z kościołów starochrześcijańskich. W tęczy, oddzielającej prezbiterium od nawy głównej, na belce poprzecznej wielki krzyż, a pod nim Matka Boża i św. Jan Ewangelista. Figury drewniane trzymetrowej wysokości, bogato polichromowane, wykonał Jan Raszka w latach1913–1917.
Ołtarz główny zbudowano w latach 1915–1920 według projektu Franciszka Mączyńskiego. Szesnaście marmurowych kolumn otacza ołtarz, a na nich wspiera się półkopuła, pokryta zewnątrz stiukiem. Jej wnętrze zdobią 44 kasetony, a w nich mozaiki, wykonane przez br. Wojciecha Pieczonkę SJ według projektu Jana Bukowskiego, przedstawiające różne symbole ze Starego i Nowego Testamentu, np. krzak gorejący, baranek paschalny, ryba, gryf, pelikan i inne. Na samej górze, w półkolu ukazany jest Duch Święty w postaci gołębicy, rozdający siedem darów: mądrości, rozumu, rady, męstwa, umiejętności, pobożności, bojaźni Bożej. Koncha ozdobiona jest na zewnątrz płaskorzeźbami w medalionach, ukazującymi Baranka Bożego oraz symbole ewangelistów: św. Mateusza – twarz człowieka, św. Marka – lew, św. Łukasza wół, św. Jana – orzeł. Figury nad ołtarzem to święci jezuici, od lewej Andrzej Bobola, Ignacy Loyola, Franciszek Ksawery i Stanisław Kostka. Rzeźby te wykonał Karol Hukan w latach 1921–1923. Wysoko na ścianie prezbiterium ciągnie się fryz mozaikowy. Zaprojektował go w 1913 roku Piotr Stachiewicz, a wykonała firma Angelo Gianese w Wenecji. W kościele został umieszczony w 1921 roku. Mozaika ma 30 metrów długości, przedstawia hołd złożony Chrystusowi przez świętych i błogosławionych polskich, prowadzonych przez św. Stanisława oraz naród polski, wiedziony do Jezusa przez królową Jadwigę Andegawenkę i jej męża, króla Władysława Jagiełłę.
Ławki projektował Franciszek Mączyński, a Ignacy Sikora ozdobił je rzeźbionymi w drzewie ornamentami roślinnymi. Ambonę z ciemnej dębiny wykonał Władysław Maćkowski, rzeźbił Ignacy Sikora w 1932 roku. W sześciu bocznych ołtarzach umieszczono wykonane w stiuku w latach 1920–1930 rzeźby autorstwa Karola Hukana. Uwagę zwraca zwłaszcza Ołtarz Matki Boskiej Anielskiej, który, zdaniem historyków sztuki, jest jednym z najcenniejszych dzieł sztuki sakralnej w Polsce z okresu międzywojennego. Matka Boska przedstawiona jest jako królowa w koronie, adorowana przez grupę ośmiu aniołów. Organy zakupiono w 1928 roku w znanej firmie braci Riegerów z Karniowa (opus 2317). Posiadają 47 głosów i trakturę elektryczną. Utrzymane są w romantycznej stylistyce brzmieniowej, charakterystycznej dla budownictwa organowego przełomu XIX i XX wieku. Konfesjonały według projektu Jana Bukowskiego wykonał w latach 1921-1923 br. Antoni Krok SJ, rzeźbił Ignacy Sikora. Sześć konfesjonałów posiada kartusze z cytatami z Pisma Świętego. Stacje drogi krzyżowej zakupił we Francji w 1937 roku zakon jezuitów, z przeznaczeniem do kościołów w Kołomyi, jednak w 1946 roku przywieziono je do Krakowa i zamontowano w 1959 roku.
Na zewnątrz zakrystii, na tle wschodniej ściany kościoła, znajduje się pomnik twórcy świątyni Franciszka Mączyńskiego z 1912 roku, autorstwa Xawerego Dunikowskiego. Posąg odlany z brązu ofiarowała jezuitom wdowa po architekcie w 1953 roku.
