Gdzie się znajduje?
Pszczyna, uznawana za Perłę Górnego Śląska, otrzymała prawa miejskie w 1303 roku. Historycznie leży na Górnym Śląsku. Miasto było stolicą księstwa pszczyńskiego. Na przestrzeni lat ziemie pszczyńskie przechodziły z rąk do rąk, stąd bogata historia tego miejsca. Od 1548 roku przez ponad dwa wieki ziemią władali Promnitzowie. Następnie książęta Anhalt-Köthen-Pless. Ostatni z rodu Anhaltów oddał ziemię pszczyńską w ręce swojego siostrzeńca Jana Henryka X. Wywodził się on z magnackiego rodu von Hochbergów, jednego z najbogatszych rodów Rzeszy Niemieckiej – władali oni również m.in. wałbrzyskim zamkiem Książ.
Dojazd/dojście
Pszczyna leży na trasie z Katowic do Bielska-Białej, bez problemów można się dostać samochodem, czy pociągiem. Nawet pociągi Interciti z Warszawy do Bielska zatrzymują się w Pszczynie. Z dworca do rynku, przy którym stoi kościół, jest nieco ponad kilometr i dojść tam można w około 15 minut.
Historia
Reformacja dotarła do Pszczyny bardzo wcześnie, bo w kilkanaście lat po śmierci Marcina Lutra. Naukę luterańską oficjalnie wprowadził tutaj książę Karol Promnitz w 1568 roku. W ciągu przeszło dwudziestu lat prawie wszystkie miasta i wsie pszczyńskie przyjęły luteranizm.
Pierwsza połowa XVII wieku to okres bardzo trudny dla państwa pszczyńskiego: najazdy Kozaków, Duńczyków, Szwedów, zarazy, pożar (w którym spłonął kościół parafialny) i głód – to wszystko nękało miejscową ludność. Dla pszczyńskich ewangelików był to czas wyjątkowo trudny, albowiem panowała wówczas kontrreformacja. Czeski król Ferdynand, który objął rządy nad Śląskiem postanowił przywrócić rzymski katolicyzm na tym terenie. W 1628 roku wydano edykt bytomski, na mocy którego wszyscy ewangeliccy księża w ciągu 16 dni mieli opuścić zajmowane probostwa oraz granice Pszczyńskiego Wolnego Państwa Stanowego. Za panowania Zygmunta Zygfryda Promnitza wyznanie luterańskie zostało całkowicie stłumione. Odtąd przez następne 50 lat na terenie Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego nie było ani jednego kościoła ewangelickiego. Dopiero w 1742 roku król pruski Ferdynand II wyraził zgodę na budowę nowego kościoła ewangelickiego. Pierwotny kościół dla pszczyńskiej gminy ewangelickiej został wybudowany w latach 1743–1746 z fundacji Erdmanna Promnitza według projektu nadwornego architekta Promnitzów – Christiana Jahne przy udziale cieśli Jerzego Prischa. Konsekracja miała miejsce w 1746 roku. Przy kościele ulokowano też szkołę ewangelicką oraz mieszkanie dla nauczyciela. w 1748 roku, w dwa lata po oddaniu go do użytku, nowy kościół spłonął w pożarze, który zresztą zniszczył całe miasto. Dzięki darowiznom księcia Jana Erdmanna Promnitza zdołano odbudować i miasto i kościół. W 1860 roku nadbudowano wieżę, wprowadzając jednocześnie drobne zmiany architektoniczne. W 1896 roku ufundowano nowe organy. Kolejna tragedia wydarzyła się w nocy z 24 na 25 stycznia 1905 roku. Wówczas z nieznanych przyczyn kościół spłonął ponownie. Ofiarność parafian i księcia pszczyńskiego pozwoliły odbudować świątynię w ciągu dwóch lat. Trwającą do 1907 roku. odbudową kierował architekt Ludwig Scheinnert (który zaraz po tym zajął się przebudową zamku Książ). Jej uroczystego poświęcenia dokonano 3 stycznia 1907 roku. Księżna Augustyna Anhalt-Coethen podarowała wówczas obraz przedstawiający Wniebowstąpienie Pana Jezusa, który umieszczono w ołtarzu, a księżna Matylda podarowała kościołowi cztery srebrne lichtarze.
Co możemy zobaczyć
Od strony rynku fasada kościoła ewangelickiego w Pszczynie ma okazały, neobarokowy portal z dwiema kolumnami jońskimi, wielkie okna pierwszego piętra oraz zupełnie małe na parterze – flankują ją dwa ryzality narożne, przykryte blaszanymi, miedzianymi hełmami. Dach mansardowy, a po północno-zachodniej stronie wznosi się wieża, którą również przykrywa znacznie okazalszy hełm miedziany. Na zewnętrznej ścianie widać kamienną płytę nagrobną szlachcica Zawadzkiego z Polanki, zmarłego w 1716 roku.
We wnętrzu kościół obiegają charakterystyczne dla ewangelickich świątyń drewniane empory z dodatkowymi miejscami siedzącymi dla wiernych. W głównym ołtarzu znajduje się obraz Wniebowstąpienie Pana Jezusa – dar księżnej Augustyny Anhalt-Köthen. Na loży książęcej, vis-à-vis ambony, znajduje się herb książęcego rodu Hochberg. Z tyłu, ponad ołtarzem usytuowany jest niewielki chór muzyczny z organami.
