Rhipsalis baccifera sub. horrida

Rhipsalis baccifera (JSMuell.) Stearn – znany jako kaktus jemioła lub kaktus spaghetti, a to ze względu na długie nitkowate łodygi z licznymi kremowo-białymi kwiatami, a następnie owocami, które są podobne do jemioły. Tworzą duże wiszące skupiska o długości od 1 do 4 m (czasami nawet do 9 m).
Rhipsalis baccifera to jedyny gatunek kaktusa naturalnie występujący poza Nowym Światem. Jedna z teorii głosi, że został wprowadzony do Starego Świata przez ptaki wędrowne, wystarczająco dawno temu, aby populacje Starego Świata można było uznać za odrębne podgatunki. Alternatywna teoria głosi, że gatunek początkowo przekroczył Atlantyk na europejskich statkach handlujących między Ameryką Południową a Afryką, po czym ptaki mogły go rozprzestrzenić szerzej. Kaktus ten jest zwykle obfity tam, gdzie występuje. Owoce przyciągają ptaki, które rozsiewają nasiona, dzięki czemu gatunek może łatwo i szybko się rozmnażać, przejmując drzewa na dużym obszarze.

Wyróżnia się następujące podgatunki:

Rhipsalis baccifera subsp. baccifera, jest głównie epifitem, ale czasami litofitem, zarówno diploidalnym, jak i tetraploidalnym. Występowanie: Karaiby, wschodni Meksyk, Floryda, Ameryka Środkowa i północna Ameryka Południowa.
Rhipsalis baccifera subsp. erythrocarpa (K.Schum.) Barthlott, jest formą tetraploidalną. Występowanie: tylko w górach wschodniej Afryki.
Rhipsalis baccifera subsp. hileiabaiana N.P.Taylor & Barthlott, jest bardzo gęsto rozgałęziona. Występowanie: Bahia w Brazylii.
Rhipsalis baccifera subsp. horrida (Baker) Barthlott, jest formą neoteniczną, zarówno epifityczną, jak i litofityczną, i ma nieprawidłowy wzór rozgałęzień – ma populacje tetraploidalne i oktoploidalne. Występowanie: tylko na Madagaskarze.
Rhipsalis baccifera subsp. mauritiana (DC.) Barthlott, jest formą tetraploidalną. Występowanie: Stary Świat, od tropikalnej Afryki na wschód aż po Sri Lankę.
Rhipsalis baccifera subsp. shaferi (Britton & Rose) Barthlott & N.P.Taylor, ma krótsze, sztywniejsze segmenty łodyg niż podgatunek baccifera . Występowanie: Paragwaj, południowa Boliwia i północna Argentyna.

Rodzina: kaktusowate Cactaceae, plemię: Rhipsalideae, rodzaj: Rhipsalis

Wygląd

Rhipsalis baccifera rośnie epifitycznie lub litofitycznie ze zwisającymi, dwukształtnymi pędami o długości od 1 do 4 m. Pędy przedłużające mają nieograniczony wzrost, niektóre źródła podają nawet do 9 m.
Pędy są jasnozielone, przegubowe, bardzo rozgałęzione parami lub okółkowo (bardzo często u odmiany horrida). Gałęzie mają średnicę 3-6 mm, są cylindryczne, u odmiany horrida są 4-5 kanciaste, czasem z korzeniami powietrznymi. Są członowate, podzielone stawami, poszczególne odcinki mają od 10 do 20 cm długości, rzadko do 50 cm.
Areole u formy podstawowej są nieliczne, rozproszone, z zaledwie 1-2 (lub więcej) białymi drobnymi włoskami do 1 m długości. Te szczeciniaste ciernie mają tendencję do zanikania wraz z wiekiem rośliny. Natomiast u odmiany horrida występują dość licznie na krawędzi żeber co 2-3 mm, a na nich występuje 6-10 szczeciniastych cierni.
Ciernie (u odmiany horrida) są szczeciniaste, krótkie o 1 do 1,5 mm, jest ich od 6 do 10.

Kwiaty są osadzone bocznie , pojedyncze, małe – średnica 5-10 mm, w pąku zielonkawe, czasem z pojedynczym włosiem, płatki kremowe. Kwitnie zimą lub wiosną.
Owoce są nagie, kuliste, średnicy 5-8 mm, prześwitujące, podobne do jemioły, białe lub cieliste (czasem czerwone), dojrzewające kilka dni po kwitnieniu, kuliste.
Owoce są jadalne, o delikatnym słodkim smaku.

Występowanie

Rhipsalis baccifera jest niezwykle rozpowszechnionym gatunkiem szeroko rozpowszechnionym w tropikalnej Ameryce i na Karaibach. Można go znaleźć w Anguilli; Antigua i Barbuda; Argentyna; Aruba; Barbados; Belize; Boliwia, Brazylia (Bahia, Ceará, Maranhão, Paraíba, Pernambuco, São Paulo); Kolumbia; Kostaryka; Kuba; Dominika; Republika Dominikany; Ekwador; Salwador; Gujana Francuska; Grenada; Gwadelupa; Gwatemala; Gujana; Haiti; Honduras; Jamajka; Madagaskar; Martynika; Meksyk (Campeche, Chiapas, Hidalgo, Jalisco, Oaxaca, Puebla, Querétaro, Quintana Roo, San Luis Potosí, Tabasco, Tamaulipas, Veracruz, Jukatan); Montserrat; Antyle Holenderskie; Nikaragua; Panama; Paragwaj; Peru; Portoryko; Saint Kitts i Nevis; Święta Lucia; Saint Vincent i Grenadyny. Stany Zjednoczone (Floryda – ojczysty). Gatunek ten występuje również w tropikalnej Afryce od Wybrzeża Kości Słoniowej po Etiopię i na południe aż do RPA, Seszeli, Mauritiusa, Reunion i Madagaskaru. Jest również zgłaszany ze Sri Lanki.
Natomiast Rhipsalis baccifera sub. horrida występuje tylko na Madagaskarze.
Rośnie na wysokich drzewach w lasach deszczowych, nadrzecznych i namorzynowych bagna oraz w próchnicy na zacienionych skałach. Występuje na wysokości od morza do 1700 m n.p.m.

Uprawa

Roślina doniczkowa
Rhipsalis baccifera należy do jednych z najłatwiejszych do uprawy kaktusów epifitycznych i toleruje zaniedbania. Te leśne kaktusy są długowieczne.
Światło: jak wszystkie Rhipsalisy preferuje półcień.
Podlewanie latem lubi dużej ilości letniej wody (więcej niż inne kaktusy), ale należy pozwolić glebie lekko wyschnąć między podlewaniami.
Tolerancja na mróz: nie jest odporny na mróz i potrzebuje temperatury w nocy nie niższej niż 5°C, zwłaszcza zimą.
Podłoże: ze względu na ich epifityczny charakter zaleca się ich uprawę w dobrze przepuszczalnej mieszance glebowej, w większości złożonej z materiału organicznego, takiego jak torf czy torfowiec. Ten typ gleby byłby normalnie używany do uprawy orchidei, bromeli lub innych roślin epifitycznych.
W Polsce, takie, naprawdę duże, zwisające okazy ripsalisów można podziwiać w szklarni i/lub w ogrodzie botanicznym.