Barokowy kościół św. Klemensa w Lędzinach jest położony na wzgórzu Klimont – na najwyższym wzgórzu w okolicy, o wysokości 305 m n.p.m. Kościół jest tak charakterystyczny, że został przedstawiony w herbie Lędzin.
wyznanie: katolickie
kościół: rzymskokatolicki
wezwanie: św. Klemensa I
budowa: 1769–1772
styl: barokowy
Gdzie się znajduje?
Lędziny są położone na Górnym Śląsku, na trasie pomiędzy Mysłowicami a Bieruniem. W okresie przedchrześcijańskim na wzgórzu Klimont, które niegdyś nazywane było „Piorunową Górką”, było miejscem kultu słowiańskiego – teraz na tym miejscu stoi omawiany kościół. Miejscowość była wspomniana przez Jana Długosza, w 1160 roku, bo stanowiła własność rycerza Jaksy z Miechowa, który przekazał ją Benedyktynom. W 1327 roku Lędziny przeszły pod panowanie Czech, a 1742 roku Lędziny znalazły się w granicach państwa pruskiego. Od 1922 roku, po Powstaniach Śląskich, ponownie znalazły siew granicach Polski.
Dojazd/dojście
Jadąc samochodem z Warszawy do Lędzin jest 305 km, należy wybrać Droga Ekspresowa S1/DK1/S1 na Bielsko-Białą. Za Mysłowicami jest zjazd na Hołdunów (dzielnica Lędzin). Dalej trasą na Bieruń Stary i od ul. Lędzińskiej wjechać w ul. Gałczyńskiego i podjechać na wzgórze Klimont pod sam kościół. Dla turystów podróżujących indywidualnie, z Katowic – z Centrum Przesiadkowego w Zawodziu, jedzie autobus 931 na Bieruń, Zatrzymuje się na przystanku Lędziny Droga do Górek, skąd już tylko należy powspinać się na górkę.
Historia
Najstarsze informacje odnośnie wsi Lędziny pochodzą z XII wieku, która była wtedy własnością książąt piastowskich oraz Jaksy z Miechowa. Pierwsze wzmianki o kościele, wzniesionym na Górze Świętego Klemensa, pochodzą z 2 połowy XII wieku. W dokumentach jest wzmianka, że w roku 1242 kościół został przekazany klasztorowi benedyktynek w podkrakowskich Staniątkach. Parafia istniała od 1325 roku, a jej kolejne opisy znajdziemy w Liber Beneficiorum Jana Długosza, księdze dochodów z 1529 roku oraz materiałach źródłowych z 1555 roku traktujących o zakupie wsi przez Karola von Promnitza. Zgodnie z opisem z protokołu wizytacyjnego z 1598 roku, drewniany kościół posiadał m.in. dzwonnicę z dwoma dzwonami, sygnaturkę oraz bogate wyposażenie wnętrza. W okresie reformacji świątynia, jako jedna z nielicznych na obszarze ziemi pszczyńskiej, nieprzerwanie służyła miejscowym katolikom. W jej bezpośrednim sąsiedztwie do XVIII wieku funkcjonował cmentarz, a także zlokalizowana była kostnica.
Obecny, murowany kościół powstał w latach 1769-1772 z inicjatywy ówczesnego proboszcza Piotra Bierońskiego, przy silnym zaangażowaniu parafian oraz miejscowych rzemieślników. Fundatorem kościoła był długoletni zarządca folwarku lędzińskiego, protestant Piotr Wehowski. Poświęcenie kościoła miało miejsce 9 września 1770 roku, a dokonał go ks. proboszcz Krupski z Mysłowic. W 1803 roku zakupiono nowy ołtarz z obrazem św. Klemensa, wykonany przez krakowskiego majstra Schefflera.
Pierwsza większa renowacja świątyni miała miejsce w 1907 roku. W 1939 roku odbudowano zniszczoną zakrystię. Nasilenie prac w obrębie kościoła widoczne jest w 2 połowie XX w. W latach 60. wymieniono konstrukcję dzwonnicy oraz otynkowano wieżę, a na początku lat 70. wykonano prace zabezpieczające, w związku z nasileniem szkód górniczych. Ostatnie większe prace miały miejsce w latach 1998-1999, rozebrano wówczas i zrekonstruowano więźbę dachową, sygnaturkę, położono nowe pokrycie dachowe, we wnętrzu przeprowadzono natomiast remont stropu. W 2012 roku odnowiono elewacje zewnętrzne.
Co możemy zobaczyć
Kościół św. Klemensa w Lędzinach jest orientowaną, barokową świątynią. Posiada zwartą bryłę wzniesioną na rzucie zbliżonym do prostokąta. Jednonawowy kościół składa się z szerszej nawy zamkniętej od wschodu trójbocznym prezbiterium oraz czterokondygnacyjnej wieży z kruchtą w przyziemiu. Zakrystia z klatką schodową, umieszczona jest wzdłuż północnej ściany prezbiterium. Dominująca w bryle kościoła jest wieża, która zwieńczona jest hełmem cebulastym. W środku drewniane schody, prowadzące na chór muzyczny. Wejścia do kościoła są w elewacji północnej oraz na osi wieży, ale jest wykorzystywane to boczne. Elewacje zewnętrzne są skromne, ograniczają się się do gzymsu koronującego w obrębie wieży oraz niezbyt wydatnego cokołu. Otwory okienne od zewnątrz zamknięte są półkoliście, od wewnątrz natomiast łukiem koszowym. Wnętrze świątyni przekryte jest płaskim stropem. Prezbiterium oddzielone jest od nawy tęczą o łuku spłaszczonym. W części zachodniej nawy znajduje się wsparta na dwóch kolumnach empora organowa o wybrzuszonej linii w części centralnej. Stropy nad nawą i prezbiterium oraz balustrada chóru muzycznego pokryte są polichromiami z początku XX wieku. Wyposażenie utrzymane jest w stylu barokowym, wymienić należy tutaj m.in. barokowy ołtarz główny z 1803 roku z obrazem św. Klemensa, ołtarze boczne datowane na początek XIX wieku czy barokowy żyrandol z z 1792 roku, wykonany w hucie szkła w Wesołej.