Gdzie się znajduje?
Cerkiew Narodzenia NMP z Grąziowej jest przeniesiona do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. To miasto w województwie podkarpackim, położone w dolinie Sanu, w Kotlinie Sanockiej, u podnóża Gór Słonnych.
Dojazd/dojście
Do Sanoku samochodem dojedziemy bądź od Krakowa autostradą A4, a za Tarnowem zjeżdżamy z niej na Jasło, bądź od strony Rzeszowa.
Połączenie kolejowe jest dość ubogie, są dwa pociągi z/do Krakowa (Bieszczady i Wetlina) i parę połączeń Sanok-Jasło – skąd po przesiadce można dostać się do Rzeszowa. Oczywiście można też skorzystać z autobusów (do sprawdzenia w internecie) np. autobusy Neobus jeżdżą z Polańczyka, przez Sanok w trzech trasach do Warszawy, Wrocławia i Łodzi. Od dworca autobusowego (kolejowego) do skansenu jest 3,2 km, czyli tak ponad 40 min. pieszo.
Historia
Cerkiew Narodzenia NMP została budowana w 1731 roku, z fundacji Hryhoryj Kołosterskyj we wsi Grąziowa koło Ustrzyk Dolnych. W 1968 roku przeniesiona do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. W ostatnich latach okradziona z części ikon. W 2007 r. wykonano konserwację polichromii przez Pracownię Stawowiaków.
Co możemy zobaczyć
Cerkiew Narodzenia NMP z Grąziowej można oglądać w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, znajduje się w sektorze bojkowskim. Jest budowlą drewnianą , pobudowana na kamiennej podmurówce, poszyta gontem i orientowana. Układ architektoniczno-przestrzenny tworzy dwupoziomowy babiniec, nawa z bocznym wejściem w ścianie południowej i sanktuarium, którego poziom podniesiony jest o stopień. W zewnętrznej bryle budynku zwracają uwagę dwukondygnacyjne podcienia oraz dachy namiotowe nad każdym z pomieszczeń, zwieńczone cebulastymi sygnaturkami. Łamany dach środkowy z kopułą rozpiętą nad nawą.
We wnętrzu cerkwi dominuje ikonostas z 2. połowy XVIII wieku, pochodzący z cerkwi św. Bazylego Wielkiego w Poździaczu w powiecie przemyskim. Jest pięciorzędowy, spiętrzony i sowicie zdobiony ornamentem rocaille. Ażurowe i złocone święte wrota z wyobrażeniami czterech Ewangelistów, flankowane są przez ikony królewskie: Matki Boskiej Eleusy oraz Chrystusa Nauczającego, pod którymi ustawione są mensy ołtarzowe. Przy wrotach diakońskich, po południowej stronie nawy, widnieje ikona św. Mikołaja Cudotwórcy, a po przeciwległej – św. Paraskewy Wielkiej Męczennicy, obie wsparte na ikonach rzędu predelli: Matki Boskiej z Dzieciątkiem w asyście śś. Teodozego i Antoniego Pieczerskich oraz śś Piotra i Pawła. Powyżej rzędu ikon namiestnych znajduje się pas ikon świątecznych (prazdniki) przedstawiające ważne wydarzenia z życia Jezusa np. ofiarowanie w świątyni, Boże Narodzenie, chrzest w Jordanie. W centrum umieszczona jest ikona Ostatnia Wieczerza. Pod nią, na osi carskich wrót, zawieszona jest ikona Mandylionu. Ponad prazdnikami umiejscowiony jest rząd ikon Deesis, czyli Modlitwy Wstawienniczej, gdzie środkową ikonę Chrystusa Arcykapłana z Matką Boską i św. Janem Chrzcicielem po bokach, ujmują ikony dwunastu apostołów. Całość wieńczą kartusze z popiersiami proroków spięte krucyfiksem, umieszczonym na szczycie ikonostasu. Przed świętymi wrotami zawieszona jest lampka wieczna. Na ścianach bocznych polichromie, wykonane w 1735 przez Stefana Paszeckiego techniką temperową na pobiele wapiennej oraz ikony.
W pobliżu cerkwi ustawiono dzwonnicę z 1712 roku pochodzącą ze wsi Sierakośce koło Przemyśla, o konstrukcji słupowej, krytej gontowym dachem namiotowym.
