Biologia i występowanie
Dymorfizm płciowy tego gada przejawia się jedynie w różnicy między długością ciała dorosłego samca, która wynosić może do 70 cm, oraz samicy, która osiąga większą długość, bo nawet do 80 cm. Natomiast osobniki młode mają barwę brązową przez pierwsze dwa lub trzy lata swojego życia.
Zachowanie
Żmija zygzakowata prowadzi dzienny tryb życia. Chętnie przebywa pod kamieniami, krzewami lub wśród korzeni drzew. Najczęściej ucieka przed napastnikiem, atakuje w sytuacji, gdy jest osaczona. Najpierw jednak zazwyczaj głośno syczy, stosunkowo rzadko kąsa.
Głównym pokarmem żmii zygzakowatej są małe ssaki owadożerne (ryjówki, krety) i gryzonie (myszowate, nornikowate). Poluje także na żaby, jaszczurki, pisklęta ptaków i owady (prostoskrzydłe, biegaczowate). Młode odżywiają się głównie owadami, ślimakami, dżdżownicami, młodymi płazami i jaszczurkami. Ponieważ odżywia się gryzoniami, żmija ta jest, mimo wszystko, zwierzęciem pożytecznym, gdyż reguluje populację gryzoni i zapobiega jej nadmiernemu rozmnożeniu, co oznaczałoby szkody w ludzkich gospodarstwach i uprawach.
Rozmnażanie
Żmija zygzakowata są jajożyworodna – stąd pochodzi nazwa łacińska Vipera. Pora godowa przypada na kwiecień-maj. Samce toczą rytualne walki przypominające zapasy. Walczące osobniki oplatają się wokół siebie – unoszą przednie części do góry i każdy z nich usiłuje przygnieść przeciwnika do ziemi.[potrzebny przypis] Zaloty i sama kopulacja są długotrwałe (kilka godzin). Samica składa 5-15 jaj, z których wykluwają się młode, które od początku prowadzą samodzielny tryb życia – już w chwili narodzin są wyposażone w zęby jadowe. Wylęgi tych węży następują zwykle w sierpniu i wrześniu. Żmija zygzakowata może żyć nawet do 20 lat.
Siedlisko
Żmija zygzakowata bardzo lubi przebywać na obszarach podmokłych, bagnistych, niedaleko jezior, gdyż bardzo dobrze pływa oraz nurkuje. Niektóre zaskrońce zwyczajne można zobaczyć nad morzem. Pospolity zarówno na nizinach, jak i w górach.
Występowanie
Żmija zygzakowata występuje na terenie Eurazji od północno-zachodniej Francji po wschodnią Syberię i Sachalin. W Skandynawii przekracza koło podbiegunowe, a na południe sięga do Włoch i Azji Mniejszej. W Polsce występuje na całym obszarze, w kilku odmianach, z których najbardziej charakterystyczne są: jasna (szara lub rudobrązowa z czarnym zygzakiem wzdłuż całego grzbietu) i czarna.
Żmija zygzakowata podlega w Polsce częściowej ochronie gatunkowe.
