Ślimak winniczek

Biologia i występowanie

Ślimak winniczek ma ciało w kolorze żółto szarawym, które może schować w muszli. Posiada dwie pary czułków, z oczami na szczycie tych dłuższych. Muszla jest stożkowato kulista, barwy od białawej do ciemnobrązowej. Posiada od 5 do 6 skrętów. Większość osobników jest prawoskrętna. Otwór muszli duży. Warga u dojrzałych osobników jest jasna i gruba. Pierścienie wzrostowe są szorstkie. Na muszli mogą być widoczne brązowe paski. Muszla z czasem staje się jaśniejsza.
Ślimak winniczek jest gatunkiem jadalnym. Jest eksportowany z Polski do Francji, gdzie uważany jest za przysmak. Według danych z 2020 roku, Francja importowała około 30 000 ton ślimaków rocznie, głównie z krajów takich jak Maroko, Hiszpania, Rumunia, Turcja oraz Polska.

Zachowanie
Ślimak winniczek aktywny głównie w nocy oraz w pochmurny bądź deszczowy dzień. Hibernacja trwa od października do marca. Zimuje w ściółce, pod kamieniami. Przed hibernacją muszla zasklepiana jest wieczkiem (epifragmą), które po wybudzeniu ze snu zimowego odpada. Żywi się świeżymi liśćmi, stąd często uważany za szkodnika ogrodów.

Rozmnażanie
Ślimak winniczek jest hermafrodytyczny. Zapłodnienie jest krzyżowe. Kopulacja odbywa się na wiosnę. Do rozrodu przystępuje od maja do lipca. Może złożyć od 40 do 60 jaj, które składa do zagłębienia w ziemi, następnie je zasypuje. Jaja są białe i mierzą 5,5-6,5 mm. Wylęg następuje po 3-5 tygodniach od złożenia, w zależności od wilgotności. Dojrzałość płciową osiąga między drugim a czwartym rokiem życia. W naturze żyje 5-8 lat, choć maksymalnie może dożyć do 30.

Siedlisko
Ślimak winniczek zamieszkuje obszary o dużej wilgotności, lasy, parki, ogrody. Preferuje głównie gleby wapienne. Spotykany jest do wysokości około 1830 m n.p.m. 

Występowanie
Ślimak winniczek zamieszkuje Europę centralną, zachodnią i południową. Na północy zasięgu występuje w południowej Skandynawii, na zachodzie granica zasięgu biegnie m.in. przez Białoruś i Ukrainę, na południu spotykany jest w północnej Grecji, we Włoszech i wschodniej Hiszpanii. Ślimak ten zamieszkuje także południowo-wschodnią Anglię.
W Polsce pierwotny zasięg występowania tego ślimaka obejmował prawdopodobnie jedynie południową Polskę (Małopolska, Górny Śląsk). Na pozostałe tereny został przeniesiony przez człowieka. Najbardziej przyczynili się do tego zakonnicy (m.in. cystersi), którzy począwszy od średniowiecza hodowali winniczka w ogrodach i parkach przyklasztornych. Zjadano go w okresach postu, gdyż – podobnie jak ryby – ślimaki były uważane za potrawę postną. Obecnie w niektórych rejonach Polski, z powodu nadmiernego eksportu, stał się gatunkiem rzadkim.
Na terenie Polski jest objęty ochroną częściową. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, zezwala na zbiór osobników o średnicy muszli powyżej 30 mm, przez 30 dni łącznie w danym roku, w okresie od dnia 20 kwietnia do dnia 31 maja.