Perkoz dwuczuby

Biologia i występowanie

Perkoz dwuczuby to największy z perkozów. Wygląd perkoza dwuczubego zależy od pory roku. W szacie godowej na głowie samca i samicy zauważyć można kępy piór układające się w dwa czarne czuby. Inną cechą szaty godowej jest obecność tzw. kryzy – rdzawobrunatnego pasa piór umieszczonego z obu stron po bokach dolnej części głowy. Natomiast szacie spoczynkowej głowa perkoza pozbawiona jest kryzy i ma kolor biały, zaś czuby na jej wierzchołku są tylko lekko zaznaczone. Boki ciała perkoza dwuczubego są brązowe, grzbiet czarny, a pierś, przód szyi oraz brzuch – białe. W locie na górnej stronie skrzydeł pokazują białą plamę. Ogon zredukowany, sterówki są krótkie i giętkie. Pióra młodych perkozów na całym ciele tworzą podłużne, czarno-białe pasy. Perkoz posiada długi dziób. Długość ciała osobnika dorosłego wraz z ogonem wynosi ok. 50 cm, rozpiętość skrzydeł do 90 cm, zaś masa ciała od 0,7 do 1,2 kg.

Zachowanie
Perkoz dwuczuby żyje oraz gniazduje w koloniach. Gatunek aktywny w dzień, jednak podczas kojarzenia się par także nocą, podczas pełni księżyca.  Dobrze nurkuje i może zanurzyć się na głębokość nawet 30 m. Żywi się tym co znajdzie pod wodą. Zwykle zjada niewielkie ryby, żaby, różnego rodzaju skorupiaki, a także owady.

Rozmnażanie
Perkoz dwuczuby wyprowadza jeden lęg w roku. Ptak ten przystępuje do lęgu na przełomie kwietnia i maja. Na czas rozrodu samiec i samica dobierają się w parę, a wspólne budowanie gniazda stanowi element zachowania godowego. Samica w gnieździe składa 3-6 jaj, które wysiaduje wraz z partnerem przez 25–30 dni. Młode po wykluciu się pozostają pod opieką obojga rodziców przez 10 – 11 tygodni. Gdy rodzice wraz młodymi perkozami wypływają poza gniazdo, umieszczają młode na swoich własnych grzbietach i w ten sposób pływają z nimi, zapoznając je z otoczeniem.

Siedlisko
Najczęściej perkoza dwuczubego spotkać można w pobliżu zbiorników wodnych – jezior i stawów, choć zdarza się, że poza okresem lęgowym przebywa również przy większych rzekach. Unika jednak zbiorników całkowicie zarośniętych. Swoje gniazda buduje pod osłoną bujnej roślinności wodnej. Często gniazda te pływają na wodzie i są rozbudowywane w czasie trwania sezonu lęgowego.

Występowanie
Występuje w większej części Europy (nie gnieździ się tylko na skrajnej północy) i dalej na wschód przez Azję Środkową po północno-wschodnie Chiny; izolowane populacje znajdują się w północno-zachodniej, południowej i wschodniej Afryce, w południowej Azji, Australii i na Nowej Zelandii. Europejskie ptaki zimują głównie w Europie Zachodniej i basenie Morza Śródziemnego.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy, lokalnie średnio liczny; najliczniejszy z krajowych perkozów. Jest równomiernie rozpowszechniony w całej Polsce, z wyjątkiem gór. Często spotykany na Pojezierzach, w Wielkopolsce oraz na Śląsku. Rzadko występuje w Małopolsce. W innych miejscach Polski tworzy punktowo większe populacje. Zimuje głównie na Zalewie Szczecińskim, Zatoce Puckiej, jeziorze Miedwie, a także na przybrzeżnych wodach Bałtyku. W głębi kraju znacznie rzadszy, największe skupiska zimujących ptaków odnotowano na jeziorach Powidzkim i Mikorzyńskim w Wielkopolsce oraz na zbiorniku Dzierżno Duże (woj. śląskim).

Ochrona
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC). Według szacunków, w latach 2013–2018 krajowa populacja lęgowa liczyła 15–25 tysięcy par, zaś populacja zimująca co najmniej 3200–7900 osobników.