Muflon, muflon śródziemnomorski (Ovis aries musimon) to podgatunek owcy domowej. Pierwotnie występował tylko na Korsyce, Sardynii i Cyprze, później został introdukowany do wielu miejsc w Europie.
Typ: strunowce Chordata, podtyp: kręgowce Vertebrata, gromada: ssaki Mammalia, rząd: parzystokopytne Artiodactyla, rodzina: wołowate Bovidae, podrodzina: koziorożce Caprini, rodzaj: owce Ovis, gatunek: owca domowa Ovis aries
Biologia i występowanie
Pierwsza introdukcja tego gatunku miała miejsce około 8000 lat temu. Wtedy celowo lub przypadkowo (osobniki zbiegłe z hodowli) owcy domowej Ovis aries, pierwotnie zasiedlającego obszary od Azji Mniejszej po wschodnie obszary Iranu osiadły na niektórych wyspach Morza Śródziemnego, w tym na Korsyce i Sardynii. Tam rozwinęły się w dziko żyjącą formę. Druga introdukcja miała miejsce w XVIII-XX wieku i rozpowszechniono muflony na tereny kontynentalnej części Europy. Często traktowane je jako zwierzynę parkową i łowną.
Muflony mają 70–90 cm długości ciała a wysokość w kłębie
wynosi 60–75 cm, owca waży 25–35 kg, a tryk 35–40 kg. Ciało jest krępej budowy, nogi wysokie. Ubarwienie zmienia się w zależności od pory roku. U samców latem jest rdzawobrązowe z jasną plamą w kształcie siodła na grzbiecie, zimą ciemniejsze – szarobrązowe. Spód ciała i pośladki mają białawą barwę. Samice są bardziej jednolicie ubarwione i na ogół jaśniejsze. Rogi samców osiągają długość 80 cm i są ślimakowato skręcone, a ich powierzchnię pokrywają pierścieniowate zgrubienia. Samice mają szczątkowe rogi, do 10 cm, bądź wcale.
Zachowanie
Ulubionym środowiskiem życia muflona są górskie lasy o suchej, kamienistej glebie. Jest to zwierzę stadne. Latem grupy składają się z samic z jagniętami lub ze słabszych samców (te silniejsze żyją samotnie). Zjadają wtedy różne rośliny zielne, jagody, liście krzewów, końce gałązek świerkowych. Na jesieni dieta wzbogacona jest żołędziami i nasionami buka. Zimą samce i samice łączą się w duże stada. Wtedy zadowalają się zjadaniem gałązek, kory drzew, suchych liści i porostów.
Rozmnażanie
Okres godowy muflona trwa od października do grudnia. Samce staczają wtedy walki skacząc na siebie i ścierając się rogami. Mają one czasami śmiertelny skutek. Po ciąży trwającej około 22 tygodni samica rodzi 1, rzadziej 2 młodych. Karmi je od 4 do 5 miesięcy, choć już po 3 tygodniach jedzą one trawę i liście. Dojrzałość płciową muflony osiągają w drugim lub trzeci roku życia. Muflony dożywają wieku 18 lat.
Siedlisko
Muflony na swoim pierwotnym obszarze występowania przystosowane są do życia na porośniętych skąpą roślinnością górzystych terenach. Tam na twardym gruncie ścierały się kopyta zwierząt. W wielu miejscach, gdzie muflon został introdukowany, brak takiej możliwości powoduje u tych zwierząt zbyt duży rozrost racic, które utrudniają im poruszanie się.
Występowanie
Muflony śródziemnomorskie w swoim pierwotnym stanie występują na Korsyce, Sardynii i Cyprze. Stąd jako zwierzę „ozdobne” do parków, bądź jako zwierzę łowne zostało przeniesione do Europy kontynentalnej przez możne rody arystokratyczne lub królewskie. Obecnie główne areały występowania muflona europejskiego znajdują się dziś w Czechach, Niemczech, na Węgrzech i w Austrii. Większe populacje nadal istnieją we Francji, Słowacji, Serbii, Chorwacji i Bułgarii. Szacuje się, że ok. 60 tysięcy zwierząt żyje w sztucznie stworzonych populacjach Europy Środkowej.
Muflony zostały sprowadzone w Sudety ze Słowacji w roku 1901 lub 1902 przez hrabiego von Magnisa, ówczesnego właściciela ziemskiego. Wraz z powojenną zmianą granic muflony stały się częścią fauny Polski. Obecnie rejony ich występowania to Karkonosze, Masyw Śnieżnika, Góry Wałbrzyskie, Góry Sowie, Góry Bardzkie. W Górach Świętokrzyskich introdukowano ten gatunek w 1952. Zamieszkuje też Wzgórza Dylewskie w województwie warmińsko-mazurskim. Ostatnimi czasy pojawiły się na Podkarpaciu i w Beskidzie Śląskim oraz w okolicach Bystrzanowic Dworu, a w połowie lat 90. w wąwozach: Lipa, Siedmica, Myśliborski orazw okolicach Wojkowic. Już w XXI wieku niewielkie stado obserwowano w gminie Trzebinia.
Ochrona
Muflony występujące na Korsyce i Sardynii, żyją w otwartych górskich terenach, na kamienistych, suchych zboczach. Tutaj były zawsze najbardziej zagrożone przez niekontrolowane polowania i kłusownictwo. W latach 50. XX wieku zakazano polowań i ich liczba powoli się odbudowuje. I tak na Korsyce ze 180 muflonów (1953 r.) doszło do 800 osobników (2010 r.), natomiast na Sardyni z 300 zwierząt (1967 r.) do 6000 (2015 r.).