Legwan zielony (Iguana iguana) to gatunek dużej jaszczurki pochodzącej z Ameryki Środkowej i Południowej.
Typ: strunowce Chordata, podtyp: kręgowce Vertebrata, gromada: gady Reptilia, rząd: łuskonośne Squamata, rodzina: legwanowate Iguanidae, rodzaj: Iguana
Biologia i występowanie
Legwan zielony to duża jaszczurka o masywnej głowie, długich kończynach i ogonie stanowiącym ponad połowę długości jej ciała. Zwykle osiąga 1,5 m długości od głowy do ogona. Niektóre zmierzone osobniki mierzyły ponad 2 m, ważąc ponad 9 kg, przeciętnie jednak dorosły osobnik waży 1,304 kg. Zarówno tułów jak i ogon są spłaszczone bocznie. Od środka głowy, poprzez całą długość grzbietu aż po koniuszek ogona biegnie pokaźny grzebień skórny, służący do ochrony przed drapieżnikami – może go używać do wymierzania bolesnych ciosów. Jak wiele innych jaszczurek, chwycony za ogon odrzuca go i może uciec. Zgodnie z nazwą podstawową barwą jest zieleń (różne odcienie) przy czym na grzbiecie i ogonie widoczne są ciemniejsze pręgi. Pomimo to występuję różne odstępstwa – na południu swego zasięgu występowania, w Peru, są niebieskawe z grubymi czarnymi znaczeniami, na wyspach takich, jak Bonaire czy Curaçao przybierają barwy od zieleni do lawendy, czerni, a nawet różu, a te z zachodu Kostaryki są czerwone, zaś te z północy, jak i z Meksyku, cechują się pomarańczowym ubarwieniem. Osobniki dorosłe z wiekiem bledną stając się w efekcie brązowo-zielone lub żółto-zielone.
Zachowanie
Legwan zielony są bardzo ruchliwe ciągle latają i rzadko siadają na ziemi czy roślinach, natomiast podczas odpoczynku i żerowania mają skrzydła złożone pionowo nad tułowiem. Dlatego ciężko jest znaleźć motyla z rozłożonymi skrzydłami, robi to tylko samica, kiedy jest gotowa do odbycia kopulacji – przysiada bezpośrednio na ziemi, po czym otwiera swoje skrzydła, rozkłada je płasko na ziemi i unosi do góry odwłok, dzięki czemu samiec wie, że jest gotowa do odbycia stosunku.
Legwan zielony spożywa w większości pokarm roślinny. Żeruje na liściach, kwiatach, owocach i wzrastających pędach ponad 100 różnych gatunków roślin.
Rozmnażanie
Legwan zielony dojrzałość płciową osiąga w wieku 2-3 lat. Około 8-10 tygodni po kopulacji samica składa 10-80 jaj (przeważnie 30-40) tracąc przy tym nawet 1/3 masy ciała. Jaj są składane do specjalnie wykopanej nory, w natrze ich składanie następuje w porze suchej, dzięki czemu gniazdu nie grozi zalanie. Młode wykłuwają się w zależności od panujących warunków po 2-4 miesiącach, mierząc wtedy z ogonem 20-25 cm przy wadze 10-16 gram. Już po wykluciu przypominają osobniki dorosłe zarówno barwą, jak i kształtem ciała. Nie mają jeszcze kolców na grzbiecie, wyglądają bardziej jak dojrzałe samice, niż samce. Przez pierwszy rok życia pozostają w grupach rodzinnych. W ich obrębie samce często własnymi ciałami ochraniają samice przed drapieżnikami. Młode osobniki, aby wspomóc trawienie liści, będących podstawa ich diety na początku pożerają kał dorosłych, co pomaga im w zasiedleniu jelit przez mikroorganizmy wspomagające trawienie.
Siedlisko
Legwane zielone w naturalnym środowisku żyją w deszczowym lesie tropikalnym. Praktycznie całe życie spędzają wśród konarów i gałęzi drzew, po których porusza się z zadziwiającą szybkością. Dzięki sporym pazurom i długim kończynom bez problemu wspina się po pniach, ponadto potrafi przeskakiwać z gałęzi na gałąź. Starsze osobniki można często zobaczyć gdy lezą na gałęziach, wygrzewając się w promieniach słońca. W sytuacji zagrożenia najczęściej zeskakuje wprost do wody, w której sprawnie i szybko pływa głównie za sprawą mocnego, bocznie spłaszczonego ogona. Potrafi również nurkować. Na ziemię schodzi rzadko. Zaatakowany potrafi się bronić dzięki silnym szczękom, i długim pazurom. Ponadto uderza wtedy długim ogonem jak pejczem. Młode osobniki najczęściej zasiedlają niższe partie drzew.
Występowanie
Legwan zielony ma szeroki zasięg występowania od południowej Brazylii i Paragwaju do Meksyku i Wysp Karaibskich. W USA notuje zdziczałe populacje się na południu Florydy (w tym Florida Keys), Hawajach i w dolinie Rio Grande w Teksasie. Na południu Florydy jest uznawana za gatunek inwazyjny. W niektórych częściach USA, np. w Nowym Jorku czy na Hawajach, legwany zielone, które już często w hodowli uznaje się za egzotyczne zwierzęta domowe, teraz powoli zakazuje ich posiadania. Z powodu potencjalnego wpływu introdukcji gatunku na ekosystem na Hawajach stan wprowadził ścisłe przepisy kontrolujące import i posiadanie legwana zielonego.
Legwany jako duże jaszczurki o atrakcyjnym wyglądzie od lat cieszą się niesłabnącą popularnością – w egzotariach i hodowlach amatorskich na całym świecie. Jednak jednak dla indywidualnych hodowców prawidłowe utrzymanie tej jaszczurki nie jest proste, gatunek ten wymaga przestronnego terrarium z lampami UV, zapewnienie prawidłowej temperatury i wilgotności, ponadto niezbędna jest wiedza o prawidłowym żywieniu tych zwierząt. Mimo popularności tego gatunku, do rozmnażania w niewoli dochodzi rzadko.