Winnica Patricius uznana została roku 2016 za jedną z najbardziej renomowanych winiarni w Tokaju, regionie winiarskim w północno-wschodniej części Węgier. Tutaj na 85 hektarach, zlokalizowanych w siedmiu winnicach, wokół pięciu wiosek, rodzina Kékessy wytwarza cenione na całym świecie wina.
Gdzie się znajduje?
Tokajski region winiarski znajduje się w północno-wschodnich Węgrzech. Rozciąga się on między dwoma większymi miastami kraju: Miszkolcem i Nyiregyhaza. Najważniejszym punktem regionu jest przede wszystkim góra Tokaj. Jest to samotna góra wznosząca się na wysokość 512 m n.p.m, będąca częścią Gór Tokajsko-Slańskich. Jej geneza związana jest z aktywnością wulkaniczną i w związku z tym jej zbocza i okolicę pokrywają skaliste oraz lessowe gleby na podłożu wulkanicznym, które sprzyjają uprawie winogron. Głównymi rzekami przepływającymi przez region są Cisa i Bodrog.
Dojazd
Dojazd własnym samochodem zgodnie z danymi na mapie lub GPS-u, bądź zorganizowaną wycieczką autokarową.
Historia
Źródła pisane dowodzą o istnieniu tradycji winiarskich w Tokaju już w XIII wieku. Według dzisiejszej wiedzy pierwsza wzmianka o tutejszych winnicach znajduje się w akcie nadania ziemi wydanym w 1252 przez króla Bélę IV., jednak z dużą dozą prawdopodobieństwa możemy stwierdzić, że winorośl uprawiano tu i produkowano z niej wino znacznie wcześniej. W tym okresie rozpoczęto drążenie charakterystycznych dla regionu piwnic. Wówczas osadzono tu włoskich lub „łacińskich” winiarzy, o których pamięć zachowała się w nazwach miejscowości (np. Bodrogolaszi, Olaszliszka).
Na początku XVI wieku na tereny Pogórza Tokajskiego przybyli osadnicy z okupowanego przez Osmanów Sremu. W latach 50. XVI wieku międzynarodowych rynkach pojawiło się wino tokaj. Polscy kupcy w dużej liczbie przybyli do regionu, zaś tokajskie wina zaczęto sprowadzać również na dwór cesarski. Nazwa aszú pojawiła się po raz pierwszy w 1571 roku w testamencie rodziny Garay.
Złotym okresem w historii regionu są rządy rodu Rakoczych w XVII wieku. Książęta ufundowali w regionie liczne piwnice i zamki, duże posiadłości czerpały znaczne korzyści z handlu winem, w tym okresie powstały także pierwsze regulacje Pogórza Tokajskiego, zaś w parlamencie wydano rozporządzenie na temat zbiorów gron aszú.
W XVIII wieku, około 1730 roku, stworzono klasyfikację winnic regionu, czyli spis parceli w każdej miejscowości, sporządzoną przez Mátyása Béla. Dekret monarchy z 1737 roku określił granice regionu oraz ustanawiał przepisy apelacyjne. Dzięki temu Tokaj stał się pierwszym zamkniętym regionem winiarskim na świecie. W tym okresie wino tokajskie jest drogocennym napojem królów i arystokracji europejskiej, którego renomę utrwalają nie tylko kupcy, ale także najwybitniejsi poeci, pisarze, muzycy (Voltaire, Goethe, Schubert i wielu innych).
W 1885 roku winnice zostały zaatakowane przez filoksery wińca, owady te doprowadziły do wielkich i wieloletnich szkód, niszcząc 90% winorośli. Kolejnym kryzysem była decyzja Traktatu w Trianon z 1920 roku, na mocy której terytorium Węgier zostało znacznie okrojone. Oczywiście w parze z utratą ziem szło skurczenie rynku zbytu oraz podzielenie regionu z dzisiejszą Słowacją. Reszty zniszczenia dopełniła gospodarka socjalistyczna Węgier.
Od czasu transformacji ustrojowej region przeszedł radykalne zmiany. Na nowo zdefiniowano tradycyjne gatunki win, zaś coraz większego znaczenia nabierają wina wytrawne, jednoparcelowe oraz musujące.
W 2002 roku Tokajski Region Winiarski wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wpisem na listę światowego dziedzictwa uhonorowano zarówno region w znaczeniu fizycznogeograficznym, jak i tutejsze tradycje winiarskie. Na liście znalazło się 28 miejscowości, w tym oczywiście główny lokalny ośrodek – miasto Tokaj, tworzące obszar o powierzchni 11 149 ha. W wioskach i miasteczku można zwiedzać liczne winnice, winiarnie, a także słynne głębokie piwnice, będące miejscem leżakowania wina tokaj i stanowiące ważne atrakcje Tokaju.
Klimat
Region winiarski charakteryzuje się klimatem kontynentalnym, z licznymi obszarami o różnym mikroklimacie ze względu dzięki wpływie cieków wodnych oraz zróżnicowanej topografii. Klimat jest chłodny, ze średnią roczną temperaturą +9-10ºC, średnią temperaturą +21ºC w lipcu i -3ºC w styczniu, ze słonecznym latem i suchą, słoneczną jesienią. Ciepłe powietrze napływa do regionu z Wielkiej Niziny Węgierskiej, góry zaś zapewniają ochronę, a jesienne mgły znad Cisy i Bodrogu sprzyjają rozwojowi szlachetnej pleśni, z której słynie okolica. Roczna średnia opadów wynosi 600 mm.
Około 5% regionu winiarskiego pokrywa less powstały po okresie wulkanicznym, który nagrzewa się szybciej, więc wegetacja w tych częściach wcześniej się rozpoczyna. Gleby dzięki wysokiej zawartości składników mineralnych są bogate w potas, magnez i inne mikrooelementy.
Odmiany winorośli
W regionie winiarskim Tokaj do produkcji win lekkich i musujących dopuszczone są wyłącznie odmiany białe: furmint, hárslevelű, kabar, kövérszőlő, zéta oraz żółty muskat.
Pod wpływem działania szlachetnej pleśni (botrytis cinerea) grona kurczą się i wysychają. Sprzyja temu właśnie ten specyficzny mikroklimat, gdzie dość długo utrzymuje się ciepła jesień – bez przymrozków. Gdy winogrona nabiorą już odpowiedniej słodyczy są pojedynczo zbierane ręczne. Grona aszú wsypywane są do pojemników, w których, pod wpływem własnego ciężaru wycieka sok – to z niego powstaje moszcz do fermentacji. Jest to jedno z najsłodszych win świata, z powodu wysokiej zawartości cukru niemalże nie zachodzi w nim fermentacja, dzięki czemu posiada minimalną zawartość alkoholu.
Od 2010 roku wyróżnia się odmiany tokaj aszú: 3, 4, 5 i 6 puttonów (putton to cebrzyk, drewniane wiaderko) oraz tokaj eszencia. W puttonach mierzy się ilość „ciasta aszú”, a więc zmiażdżonych owoców, które wcześniej obeschły pokryte szlachetną pleśnią. Powstała esencja dodawana jest do moszczu – im więcej puttonów tym słodsze i intensywniejsze jest wino. Najcenniejszym złotem regionu jest tokaj eszencia – wino o więcej niż 180 gramach cukru resztkowego na litr (najczęściej 500-700 gr/l), sięgającego 900 gramów, a więc niezwykle gęste, potężnie słodkie i zawiesiste w konsystencji wino o zawartości alkoholu od 2-6% – procent ten jest dość niski ze względu na stężenie cukru, który wstrzymuje produkcję alkoholu.
Opis winnicy
Winnica Patricius w Tokaju zajmuje 85-hektarów. W jego skład wchodzi 7 parceli pierwszej klasy oraz dawny budynek tłoczni i wybudowany współcześnie budynek winiarni, doskonale oddający połączenie tradycji i nowoczesności. Trzypiętrowa winiarnia ma nowoczesną część produkcyjna, umieszczona w większości pod ziemią i połączona jest z wydrążonymi w tufie, piwnicami.
Ważnym elementem filozofii winiarni jest szacunek wobec tradycji winiarskich regionu. Właściciele są w pełni świadomi dokonań poprzedników, wiedzą również, że te tradycje należy wskrzesić i przekazać dalej. Szanują dawne wartości, kontynuują dzieło rozpoczęte przez ich poprzedników i starają się, by było ono zgodne z wyzwaniami współczesnego człowieka. Tradycja, wartość, wyjątkowość, równowaga – to słowa, które wyrażają ich filozofię. Zamiast systemu pompowanego, zastosowany został grawitacyjny system produkcji win.
Winnica Patricius jest jedną z znaczących winiarni regionu winiarskiego Tokaju. Winnicę można zwiedzać, oprowadzają po niej właściciele. Chcą pokazać zwiedzającym, że wino rodzi się regionie, czerpiąc z lokalnych tradycji, dlatego tak ważne jest zachowanie i ukazywanie bogactwa tutejszej kultury i środowiska. Krajobraz Pogórza Tokajskiego jest urzekający i dobrze by było, by kolejne pokolenia mogły podziwiać jego piękno i żyć razem z jego bogactwem kulturowym, które oferuje.
Na miejscu można zjeść kolację z degustacją wina, można popodziwiać nagrodzone złotymi medalami tokaje aszú. Jest też sklep, gdzie można nabyć wina, istnieje też możliwość zamówienia przez internet i wysyłkę do Polski. Zawsze warto wcześniej zgłosić swoją wizytę, by winiarnie mogły przygotować się na nasze przybycie. Choć w regionie znajdziemy kilka miejsc, do których można udać się w godzinach otwarcia, by kupić wino lub go skosztować, jednak w przypadku zorganizowanej degustacji, zwiedzania winnicy i winiarni, czy też kolacji z