Gdzie się znajduje?
Oświęcim to miasto w województwie Małopolskim, leży w centrum Kotliny Oświęcimskiej, między Pogórzem Karpackim a Wyżyną Śląską.
Historycznie przynależy do Małopolski, choć bywa też wiązany ze Śląskiem. W XII wieku był głównym grodem kasztelanii oświęcimskiej, stanowiącej część ziemi krakowskiej. W drugiej połowie XII lub pierwszej połowie XIII wieku Oświęcim został przyłączony do Górnego Śląska, w ramach którego należał kolejno do księstw: raciborskiego, opolsko-raciborskiego, cieszyńskiego i oświęcimskiego. W 1564 księstwo oświęcimskie zostało włączone do Polski i przekształcone w powiat śląski województwa krakowskiego, w wyniku czego miasto ponownie stało się częścią Małopolski. Natomiast o historycznej przynależności do Śląska świadczy do dziś herb miasta, w którym znajdują się dwie połowy górnośląskiego żółtego (złotego) orła piastowskiego bez korony na niebieskim tle.
Dojazd/dojście
Do Oświęcimia można dojechać samochodem od strony Krakowa, ale również od Katowic czy od Bielska-Białej. Z tych miast zajdziemy też połączenia autobusowe i kolejowe. Rynek w Oświęcimiu jest oddalony od dworca kolejowego o jakieś 2 km, położony po drugiej stronie Soły. Gdyby było to za daleko, zawsze można skorzystać z miejskiego autobusu linii nr 1.
Historia
Pośrodku kwadratowego rynku początkowo stał piętrowy ratusz z wieżą zegarową, a obok niego niewielki staw, z którego woda służyła do gaszenia pożarów. Zabudowa dookoła była drewniana, a plac ozdobiony był figurką św. Jana Nepomucena. W XIX w. drewniane obiekty zastąpiły murowane kamienice.
Podczas II Wojny Światowej doszło do gruntownej przebudowy rynku w Oświęcimiu. Pośrodku rynku stanął bunkier, zlikwidowano okoliczne drzewa, płytę Grobu Nieznanego Żołnierza i figurę św. Jana Nepomucena. Po II wojnie światowej bunkier został przebudowany na dom handlowy „Tęcza”. Wyburzenie go w 2009 roku było przełomowym momentem, po którym rozpoczęto rewitalizację Rynku Głównego.
W maju 2014 r. zakończyła się modernizacja Rynku, w wyniku której przywrócono mu częściowo przedwojenny wygląd (brukowana nawierzchnia, zrekonstruowana studnia), który uzupełniono nowymi elementami (iluminacje, szklana płyta nad zachowanymi fragmentami murów pierwszego, XVI-wiecznego ratusza, podświetlana fontanna w części północno-wschodniej). Ślad po wyburzonym niemieckim bunkrze wyznacza metalowy otok. Na ławkach usytuowanych po obu stronach Rynku umieszczono tablice zawierające informacje o najważniejszych wydarzeniach w historii Oświęcimia. Otwarto także punkt informacji turystycznej. Nie odtworzono natomiast usuniętego przez Niemców pomnika św. Jana Nepomucena.
Zabudowa rynku
Obecnie rynek otaczają murowane kamienice w większości z XIX wieku, a na płycie funkcjonują lokale gastronomiczne.
W południowej pierzei Rynku w latach 1872–1875 został wybudowany ratusz. Jest to jednopiętrowa, podpiwniczona kamienica z cegły, z elementami architektury neogotyckiej. Na wieży ratusza znajduje się zegar. Do początku XX wieku siedziba władz miejskich. Później w budynku mieściła się siedziba Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Oświęcimiu, a po 1956 roku, miała tutaj siedzibę jednostka ZOMO. Od 20 lipca 2018 roku w budynku Ratusza mieści się drugi oddział muzeum w Oświęcimiu. Znajduje się tam stała ekspozycja o nazwie „W przestrzeniach historii. Dzieje miasta Oświęcimia”, która przybliża burzliwą historię miasta od czasów średniowiecza aż po współczesność.
Po przeciwnej stronie, całą pierzeję północną zajmuje Kamienica Ślebarskich. Wybudowany został około 1830 roku przez Michała Ślebarskiego. Jest to późnoklasycystyczny budynek, jednopiętrowy zbudowany na rzucie litery L, od strony Rynku ma ozdobny ganek wspartym na kolumnach. Obecnie mieści się tu siedziba sądu.
W kamienicy pod nr 11, aż do II wojny światowej funkcjonował hotel Herz, w którym w 1915 roku zatrzymał się ówczesny brygadier Józef Piłsudski wraz z żołnierzami Legionów Polski, którzy przybyli do Oświęcimia z okazji rocznicy powstania styczniowego. Aktualnie na parterze kamienicy od wielu lat działa apteka.
W kamienicy pod nr 17 jest Cukiernia Kołaczek, założona została w 1922 r. przez Ludwika Kołaczka z Kęt! Dzięki temu uważana jest za najstarszą cukiernię w regionie.
