Gdzie się znajduje?
Częstochowa to miasto na prawach powiatu położone w północnej części województwa śląskiego, znana jest przede wszystkim z klasztoru paulinów na Jasnej Górze, który jest głównym polskim ośrodkiem kultu maryjnego i pielgrzymowania.
Dojazd/dojście
Częstochowa jest na tyle znanym miastem, że dojazd tutaj nie stanowi problemu – zarówno samochodem, autobusem jak i koleją.
Plac Biegańskiego w Częstochowie (dawniej rynek św. Jakuba), to jeden z placów w Śródmieściu Częstochowy, leżący na drodze pątniczej na Jasną Górę, dzielący Aleję Najświętszej Maryi Panny na tzw. „drugą aleję” – na wschód od placu, i „trzecią aleję” – na zachód od niego. Droga od dworca kolejowego (i autobusowego) w Częstochowie do Placu Biegańskiego wynosi około 1 km, czyli około 15 minut pieszo.
Historia
W latach 1370–1393 Częstochowa stanowiła lenno Władysława Opolczyka. W tym okresie ustaliło się określenie miasta Częstochowy nazwą Stara Częstochowa, natomiast wieś na wzgórzu miała nazwę Częstochówka (należała do ufundowanego w 1382 roku klasztoru Jasna Góra).
Plan połączenia miast podjęto w 1823 roku, a jego opracowaniem zajął się inżynier wojewódzki Jan Bernhard, który w 1819 roku wytyczył Aleję Panny Maryi (obecnie Aleja Najświętszej Maryi Panny). Formalnie oba miasta zostały połączone w jedno 19 sierpnia 1826 roku. Po połączeniu obu miast Częstochowa pod względem liczby ludności wysunęła się na czwarte miejsce w Królestwie, po Warszawie, Lublinie i Kaliszu.
Wtedy też utworzono rynek św. Jakuba. Przy rynku znajdował się kościółek św. Jakuba z przytułkiem dla ubogich, od 1873 cerkiew św. św. Cyryla i Metodego, a po 1918 kościół św. Jakuba (do lat 30. XX w., przy kościele znajdował się cmentarz prawosławny).
Po drugiej stronie rynku w latach 1828-1836, według projektu Franciszka Reinsteina, wzniesiono ratusz wraz z odwachem i nieistniejącym już aresztem. W roku 1908 został przebudowany, na późnoklasycystyczny, piętrowy z okrągłą dwukondygnacyjną wieżą. Był siedzibą władz miasta do lat 60. XX wieku. Obecnie – wraz z odwachem – należy do Muzeum Częstochowskiego.
Rynek był częściowo zadrzewiony – od strony Ratusza (od początku XX w. był tu ogród, w początkach 1918 usunięto topole i zastąpiono krzewami i klombami), a przy kościele św. Jakuba, w czerwcu 1918 „otwarto dla publiczności park”.
W 1875 wybudowano tu kamienicę, obecnie nazywaną Popówką. W latach 1892–1926 na tyłach ratusza mieściła się elektrownia.
W 1915 przez środek placu z II do III Alei ułożono kostkę granitową. Plac był miejscem różnych uroczystości państwowych, wojskowych (do 1939 i po 1945 odbywały się tu defilady) i miejskich imprez kulturalnych.
Przed ratuszem po II wojnie światowej ustawiono pomnik sowieckiego czołgisty. 9 maja 1968 zastąpiono go wysokim pomnikiem wdzięczności Armii Radzieckiej autorstwa Mariana Koniecznego. Natomiast od 11 listopada 1997 w tym miejscu stoi pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego.
Od marca do grudnia 2011 roku trwała modernizacja placu, wskutek której znikły ze środka płyty jezdnie przecinające go na osi wschód-zachód. Plac został wyłączony z ruchu samochodowego.
Zabudowa Placu Biegańskiego
Dawny Ratusz to piętrowy, murowany budynek, w stylu późnoklasycystycznym, usytuowany jest po południowej stronie placu Biegańskiego. Pierwotnie na planie kwadratu z dwoma pawilonami bocznymi. Po przebudowie w 1908 na planie wydłużonego prostokąta z ryzalitami w narożnikach oraz okrągłą dwukondygnacyjną wieżą zwieńczona gzymsem, tarasowatym dachem z żelazną balustradą, nad którą umieszczono tarcze zegarowe. W starszej części budowli dwutraktowe wnętrze z sienią na osi i jednobiegowymi schodami na piętro. Pierwotnie obok ratusza wybudowane były dwa pomieszczenia stanowiące więzienie i odwach. Do dziś pozostało pomieszczenie po odwachu od strony zachodniej także późnoklasycystyczne, początkowo na planie podkowy, po przekształceniach zbliżony do kwadratu. W 1959 Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Częstochowie przekazało Ratusz na cele muzealne. Od 1967 ratusz i odwach są siedzibą Muzeum Częstochowskiego. W kwietniu 2004 rozpoczęto generalny remont zespołu budynków Ratusza. Trwał on dwa lata, a budynek został uroczyście otwarty 16 maja 2006. Budynek został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Wyeksponowano zabytkowe piwnice i klatki schodowe, na wieży usytuowany został punkt widokowy, a cały zespół budynków zyskał jednolitą elewację.
W północnej części placu Bagińskiego znajduje się kościół św. Jakuba. Pierwszy drewniany kościół wystawił Jakub Zalejski w 1582 roku. W 1642 roku o. Andrzej Gołdonowski, przeor Jasnej Góry, zbudował w miejsce drewnianego, murowany kościół, przy którym osiadły siostry mariawitki trudniące się wychowaniem młodzieży żeńskiej. W 1870 roku władze carskie w odwecie za powstanie zburzyły, przy pomocy sprowadzonych do tego z Rosji ludzi, kościół św. Jakuba i na jego miejscu wystawiły cerkiew jako symbol władzy carskiej. Po odzyskaniu niepodległości, w 1918 roku, tuż po wojnie, zmieniono cerkiew na świątynię katolicką pod wezwaniem św. Jakuba. W 1937 roku pierwszy biskup częstochowski dr Teodor Kubina przy tym kościele erygował parafię św. Jakuba. Po drugiej wojnie kościół został nieco przestylizowany (zwłaszcza wewnątrz) w duchu świątyni wczesnochrześcijańskiej – z zachowaniem oryginalnych cech architektury cerkiewnej, wg projektu Stanisława Pospieszalskiego. Kościół zdobią malowane na ścianach stacje drogi krzyżowej, utrzymane w konwencji malarstwa bizantyjskiego oraz wyposażenie neoromańskie z XIX w.
Na ścianie ośmiopiętrowego, narożnego budynku przy alei Najświętszej Maryi Panny i ul. Dąbrowskiego powstał mural „Wieża Babel”. Został zaprojektowany przez znanego w Polsce i na świecie artystę, przedstawiciela tzw. realizmu magicznego (nurt popularny w Częstochowie) – Tomasza Sętowskiego. Został on bardzo dobrze wkomponowany w bryłę budynku, iluzjonistycznie przedstawiając wiele elementów architektonicznych piętrzących się coraz to wyżej, wyżej. Możemy tam dostrzec również autoportret artysty. Jego odsłonięcie miało miejsce 10 października 2014 roku.
