
Kościół Świętego Michała Archanioła w Katowicach to jeden z najstarszych, zachowanych kościołów drewnianych z terenów Górnego Śląska, do Katowic został przeniesiony w 1938 roku z Syryni.
wyznanie: katolickie
kościół: rzymskokatolicki
wezwanie: Świętego Michała Archanioła
budowa: ukończono w 1510 r.
architektura: drewniana
Gdzie się znajduje?
Katowice to stolica województwa śląskiego, największe miasto Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Jest siedzibą Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Katowice leżą na trasie głównych szlaków krajowych i międzynarodowych zarówno drogowych (A1 i A4), jak i kolejowych. Jest też możliwy przylot samolotem – funkcjonuje międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice.
Dojazd/dojście
Kościół położony jest w parku im. Tadeusza Kościuszki, na Wzgórzu Beaty. Od dworca kolejowego jest to ponad 2 km, ale można skorzystać z tramwaju – odjeżdża z ul. Św. Jana (nr 6, 14, 16 i 46).
Historia
Kościół Świętego Michała Archanioła w Katowicach jest najstarszą budowlą sakralną na terenie Katowic, jednakże nie został zbudowany tutaj. Pierwotnie kościół powstał w 1510 w Syryni w powiecie wodzisławskim, gdzie przez 428 lat pełnił funkcję kościoła parafialnego. W 1938 został przeniesiony do Katowic jako pierwszy obiekt w planowanym wówczas skansenie (który ostatecznie nie powstał). Poświęcenia kościoła dokonał 18 V 1958 ks. Ignacy Jeż, rektor Niższego Seminarium Duchownego im. św. Jacka w Katowicach.
Co możemy zobaczyć
Kościół Świętego Michała Archanioła w Katowicach to drewniany, jednonawowy kościół, nie posiada wieży. Ściany nawy oraz prezbiterium wykonano w konstrukcji wieńcowej, czyli na zrąb, z sosnowych bali połączonych w narożach na tzw. zamek (wszystkie połączenia wykonano bez użycia gwoździ). Fundamentem ścian zostały przyciesia dębowe, odsadzone nieco na zewnątrz. Uzupełniającym elementem świątyni jest wypełniająca załom między szeroką nawą a węższym prezbiterium zakrystia, zlokalizowana wzdłuż północnej ściany prezbiterium, na planie prostokąta. Wybudowano ją później i przystawiono do głównego korpusu kościoła za pomocą tzw. łątki. Kolejnym etapem powiększania kościoła było dobudowanie przedsionka (kruchty) od strony zachodniej oraz kaplicy (babińca) od północnej strony nawy. Dołączono je do głównego korpusu również na zasadzie łątki ok. połowy XVII wieku. Każdy z elementów składowych kościoła nakryto osobnym dachem, tworząc w ten sposób tzw. układ śląski. Podstawowymi i jednocześnie najstarszymi elementami świątyni są dwa pomieszczenia: prezbiterium i nawa. Prezbiterium ma kształt prostokąta zamkniętego od strony wschodniej prostą ścianą. Takie właśnie zamknięcie jest charakterystyczne dla najstarszych piętnasto- i szesnastowiecznych zabytków śląskich. Znacznie szersza i wyższa od prezbiterium jest nawa. Jej wymiary umożliwiły wbudowanie od strony zachodniej (tj. od głównego wejścia) i północnej – empory. We wnętrzu tego najstarszego katowickiego kościoła można oglądać resztki pierwotnej polichromii. Zachowały się ponadto: kamienna, gotycka kropielnica, szesnastowieczna rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz barokowa ambona. Nad głównym ołtarzem znajduje się kopia franciszkańskiego Krzyża z San Damiano. W kruchcie znajduje się: XV-wieczna kropielnica z kamienia i drewniana skrzynia z okuciami z XVIII-XIX w. Kościół i dzwonnica otoczone są drewnianym ogrodzeniem z trzema bramami. Wolno stojąca dzwonnica pochodzi z 1679 roku.
Z inicjatywy Muzeum Historii Katowic na dziedzińcu kościoła utworzono lapidarium. Uroczyste otwarcie i poświęcenie miejsca, odbyło się 29 kwietnia 2009 roku. Znajdują się tam m.in. nagrobek głównego księgowego Carla Peschela (z nieistniejącego już cmentarza ewangelickiego przy ul. Damrota, nagrobek Szczepana Gaidy (z cmentarza parafialnego na Dębie) i pierwsza płyta ze zbiorowego grobu powstańców śląskich z cmentarza w Janowie.