Gdzie się znajduje?
Kościół Mariacki położony jest w historycznej części Berlina – Nowego Miasta, obecnie w pobliżu Karl-Liebknecht-Straße na terenie rozległego zieleńca pomiędzy Alexanderplatz i rzeką Sprewą. Świątynia stoi u stóp Berliner Fernsehturm – wysokiej na 368 m wieży telewizyjnej.
Dojazd/dojście
Do kościoła można dojechać autobusem 100 (kurs turystyczny) bądź innymi autobusami stającymi przy Alexanderplatz, np. 002, 057, 065, 070, 125, 1385, 170, 270, 370. Można też skorzystać ze stacji metra Alexanderplatz, linie U2, U5 czy U8.
Wstęp do katedry jest bezpłatny, a czynny jest od 1000 do 1800. Zwiedzanie kościoła jest ograniczone lub niemożliwe podczas nabożeństw, wydarzeń i koncertów kościelnych.
Historia
Kościół Mariacki został zbudowany w latach 1260-1270. W XIV wieku był dwukrotnie rozbudowany około roku 1300 oraz po pożarze w 1380 roku. W wyniku tych prac powstała ceglana trójnawowa hala z krótkim poligonalnie zamkniętym prezbiterium. Ostateczny kształt kościół otrzymał w roku 1413, kiedy to dodano do naw bocznych rząd kaplic. Od XVI wieku kościół należy do luteran. Burzliwe dzieje kościoła potwierdzają liczne pożary, w roku 1663/1666, 1789/1790.
Wznosząca się od strony zachodniej wieża została zbudowana z piaskowca sprowadzonego ze złoży skalnych w Rüdersdorf. Charakterystyczny hełm jest dziełem Carla Gottharda Langhansa ze Śląska wykonanym w 1780 na miejscu zniszczonego barokowego zwieńczenia, dzieła Michaela Mathiasa Smidsa. Wysokość wieży wynosi 91 m.
Świątynia była kilkakrotnie restaurowana, w latach 1893–1895 przez Hermanna Blankensteina oraz w latach 1969–1970, kiedy usunięto ostatecznie szkody wojenne.
Co możemy zobaczyć
Późnogotycki kościół złożony jest z sześcioprzęsłowego, trójnawowego korpusu halowego oraz krótkiego, jednoprzęsłowego prezbiterium zamkniętego wielobocznie. Do korpusu od południa przylegają cztery kaplice a od frontu dostawiona jest kwadratowa wieża z przedsionkami po bokach. Przed wejściem do świątyni znajduje się kamienny krzyż pokutny z 1325 roku, który jest poświęcony proboszczowi i prepozytowi Nikolausowi von Bernau, który został zamordowany przez berlińczyków.
Elewacje kościoła opięte są uskokowymi przyporami między którymi rozmieszczone zostały trójdzielne ostrołukowe okna. Wschodnia ściana nawy zwieńczona jest szczytem, rozczłonkowanym blendami i lizenami przechodzącymi w sterczyny. Korpus i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe. Blok kaplic południowych opięty jest przyporami i zwieńczony czterema szczytami ozdobionymi blendami i sterczynami. Nakrywają je dachy dwuspadowe, ustawione poprzecznie do korpusu.
Wieża w dolnej części wtopiona jest w bryłę korpusu, wyżej kwadratowa i nakryta klasycystycznym hełmem wykonanym w latach 1789-1790 według projektu Carla Gottharda Langhausa. Na antresoli wieży kościelnej niegdyś mieszkał dzwonnik. Obecnie w wieży znajduje się pięć dzwonów. Największy „Otto” waży aż sześć ton.
Wewnątrz korpus nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe wsparte na wiązkowych filarach, prezbiterium nakryte jest sklepieniem gwiaździstym.
Wnętrze jest skarbnicą cennych dzieł sztuki – jest ich około 90, w tym 40 obrazów, niektóre pochodzą również ze zniszczonych kościołów w czasie II wojny światowej. W zachodnim przedsionku zachowało się się gotyckie malowidło ścienne przedstawiające „Taniec Śmierci” z końca XV w. W prezbiterium znajduje się późnobarokowy ołtarz z 1762 roku z obrazami Christiana Bernharda Rode, obok ustawiona jest gotycka brązowa chrzcielnica z 1437 roku. Wykonana została w kształcie kielicha przez Hinricha von Magdeburga. Masywna czara chrzcielnicy podtrzymywana jest przez smoki, zdobiona jest reliefami przedstawiającymi Chrystusa, Marię i apostołów.
W prezbiterium znajduje się też pomnik nagrobny feldmarszałka Ottona Christopha von Sparr (zm. 1668), dowódcy wojsk brandenburskich w czasie potopu szwedzkiego, wykonany w 1663 r. przez Artusa Quellinusa. W grobowcach pochowano wielu słynnych berlińczyków – zachowały się epitafia Joachima Zerera, feldmarszałka Otto Christopha von Sparra, burmistrza Joachima Lizmanna, Ehrentreicha von Robla i kaznodziei Friedricha Rolofa.
Przy filarze nawy ustawiona jest późnobarokowa ambona, wykonana z alabastru przez Andreasa Schlutera w 1703 roku, nadwornego rzeźbiarza króla Fryderyka I (zaprojektował m.in. słynną, legendarną bursztynową komnatę). Kosz ambony dźwigają trzy anioły i zdobią go płaskorzeźby, przedstawiające św. Jana Chrzciciela i personifikacje cnót. Baldachim wsparty jest na czterech kolumnach, a na jego szczycie umieszczone zostały aniołki grające na trąbkach.
Naprzeciw ołtarza są barokowe organy, wykonane przez Joachima Wagnera z Magdeburga w 1721 roku. Uważane są za najpiękniejsze organy Berlina. Posiadają 40 rejestrów. Ich barokowy prospekt jest dziełem berlińskich rzeźbiarzy.
