Gdzie się znajduje?
Budapeszt to stolica i największe miasto Węgier, liczące ok. 1,8 mln mieszkańców, położone nad Dunajem w północnej części kraju, 243 km na południowy wschód od Wiednia, 402 km na południe od Krakowa. Budapeszt jest jednym z większych miast europejskich i jedną z najważniejszych metropolii Europy Środkowej, ważnym centrum politycznym, finansowym, gospodarczym, naukowym i kulturalnym Węgier i Europy, a także węzłem komunikacyjnym.
Dojazd/dojście
Bazylika leży w centrum Pesztu – to jedno z miast współtworzących Budapeszt. Od bazyliki jest około 1/2 km do zabytkowego Mostu Łańcuchowego, którem możemy przejść/przejechać na drugą stronę Dunaju do Budy. Do znanego budynku parlamentu jest około 1 km, a do dworca kolejowego 3 km.
Aby dotrzeć tutaj najlepiej skorzystać ze stacji metra Deak Ferenc Ter – tutaj krzyżują się wszystkie istniejące linie. Jeszcze bliżej znajduje się stacja M1 – Bajcsy-Zsilinszky ut. W pobliżu zlokalizowane są również przystanki kilku linii autobusowych. Niedaleko Bazyliki Św. Stefana znajdziecie też przystanek tramwajowy. Jeżeli dotarliśmy tam samochodem to pod placem przed świątynią zbudowano podziemny parking, który mieści 404 samochody i jest w pełni zautomatyzowany.
Bazylika św. Stefana w Budapeszcie otwarta jest dla turystów od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00 – 17.00, w soboty od 9.00 – 13.00, a w niedzielę od 13.00 do 17.00. Wstęp do Bazyliki jest bezpłatny, jednak opłata obowiązuje, jeśli chcecie wejść na kopułę kościoła. Bazylika Św. Stefana oferuje również trasy z przewodnikiem, przy wcześniejszej rezerwacji. W świątyni organizowane są też koncerty organowe i występy chórów, na które naprawdę warto się wybrać ze względu na świetną akustykę wewnątrz budowli. Wstęp na nie jest płatny.
Historia
Bazylika św. Stefana w Budapeszcie budowana była przez ponad pół wieku. Budowę rozpoczęto w 1851 roku według projektu Józsefa Hilda, który zaprojektował budowlę w stylu klasycystycznym. Budowa opóźniała się najpierw z powodu rewolucji w 1848 roku, a następnie z powodu kłopotów technicznych, zawalenia się kopuły oraz śmierci Hilda. Od 1868 roku budowa była kontynuowana w stylu neorenesansowym przez Miklósa Ybla. W chwili śmierci Ybla w 1891 roku. bryła kościoła była już gotowa. Pracami wykończeniowymi do 1905 r. kierował József Kauser. W 1931 roku świątynia został podniesiona do godności bazyliki mniejszej. W latach 1944-45 kościół został poważnie uszkodzony w wyniku bombardowań i sowieckiej ofensywy. Po odbudowie i renowacji pełni funkcję konkatedry diecezji Ostrzyhom–Budapeszt.
Co możemy zobaczyć
Bazylika św. Stefana w Budapeszcie to neorenesansowy kościół złożony jest z dziewięciopolowego korpusu zbudowanego na planie krzyża greckiego, którego centralne pole nakryte jest kopułą oraz z półkolistej apsydy otoczonej obejściem. Główny korpus otacza wieniec kaplic. Monumentalna fasada ujęta jest po bokach smukłymi wieżami nakrytymi kopułkami z latarniami. W dolnych kondygnacjach wież w półkolistych niszach umieszczone są posągi Ojców Kościoła, świętych: Ambrożego, Hieronima, Grzegorza i Augustyna. Lekko wysunięta do przodu środkowa część fasady ma formę łuku triumfalnego, nakrytego trójkątnym tympanonem z rzeźbami Matki Bożej z Dzieciątkiem i adorujących ją węgierskich świętych, które są dziełem Leó Fesslera. Poniżej na belkowaniu widnieje ogromny napis EGO SUM VIA, VERITAS ET VITA (Ja jestem drogą, prawdą i życiem). Środkowa półkolista wnęka, ujęta pilastrami, kryje w sobie lekko cofnięty portal główny, nad którym umieszczony jest medalion z popiersiem św. Stefana. Nad środkową częścią fasady wznosi się kopuła na wysokim tamburze, przeprutym półkolistymi oknami, między którymi rozmieszczone cztery półkoliste nisze z posągami ewangelistów. Elewacje obejścia prezbiterium opięte są potężnymi jońskimi kolumnami, wspierającymi belkowanie i balustradę, na której ustawione są posągi 12 apostołów. Elewacje boczne korpusu opięte są pilastrami i zwieńczone trójkątnymi tympanonami. Kościół nakrywają dachy dwu- i jednospadowe. Ściany wewnątrz kościoła rozczłonkowane są pilastrami wspierającymi wydatny gzyms z belkowaniem oraz sklepienia kolebkowe i centralną kopułę na pendentywach. Ma bazylika św. Stefana i sławne dzwony, a wśród nich wielki (prawie jak nasz Zygmunt) Wielki Dzwon Świętego Stefana o wadze ponad 9 ton (ok. 9250 kg i 240 cm średnicy). Został on przetopiony podczas drugiej wojny światowej na cele wojskowe. Odtworzony w 1990 roku wrócił na swoje miejsce, a ufundowany został przez czytelników jednej z niemieckich gazet. Pod kościołem znajduje się trzypiętrowa piwnica, której wielkość odpowiada prawie wielkości stojącej na niej bazyliki.
Wnętrze kopuły zdobią mozaiki, wykonane przez Károly Lotza m.in. w centralnej części przedstawiony jest Bóg Ojciec. W ołtarzu głównym ustawiony jest posąg św. Stefana, wykonany z białego marmuru karraryjskiego przez Alajosa Stróbla. Brązowe płaskorzeźby ze scenami z życia świętego wykonał Ede Mayer. Autorem projektu ambony jest József Kauser. W jednej z kaplic umieszczona jest najważniejsza węgierska relikwia – Święta Prawica króla Stefana, wydobyta z grobowca monarchy w 1083 r. Pod całą świątynią znajdują się podziemia, sięgające trzech pięter, a spoczywają w nich wybitni Węgrzy (co dla nas może być dziwne, także sławni piłkarze węgierscy).
