Biologia i występowanie
Liście łodygowe w liczbie od 1 do 3. Blaszka liściowa skórzasta, wąska (2-4, rzadko do 8 mm szerokości), rynienkowata lub płaska, ostrogrzbiecista, zakończona ostrym, trójkanciastym końcem, na brzegach szorstka. Liście otulają pochwiasto łodygę, na połączeniu blaszki i ciemnoczerwonej do czarnej pochwy znajduje się języczek liściowy. Blaszka liści jest krótsza od łodygi (do 40 cm długości).
Kwiaty zebrane w 3–5 kłosków (rzadziej mniej lub więcej – od 1 do 10). Kłoski jajowate do wydłużonych (10-15 × 5-7 mm) zebrane są w luźną rozrzutkę wyrastającą w kątach 1-3 liściowatych podsadek. Podsadki osiągają do 12 cm długości, ich pochwy są czarniawe. Szypuły kłosów są nierównej długości (5–60 mm), spłaszczone, gładkie, rzadziej nieco szorstkie, początkowo wzniesione, a po przekwitnięciu zwisające. Kwiaty wyrastają w kątach przysadek lancetowatych lub jajowatych o długości ok. 5 mm (rzadziej do 10 mm), jasnobrązowych do brunatnych, z wyraźnym nerwem, na szczycie zaostrzonych (według niektórych źródeł tępych). Kwiaty obupłciowe (rzadko też słupkowe) z okwiatem składającym się z 10 lub więcej gładkich i prostych włosków, w początkowym okresie kwitnienia o długości tylko ok. 4 mm, z czasem wydłużające się do 15–30 mm podczas owocowania. Pręciki trzy, o długości 2–5 mm, z równowąskimi pylnikami. Słupek smukły, zakończony trzema znamionami.
Owoce to drobne orzeszki, odwrotnie jajowate, zaostrzone, nieco trójkanciaste, jasnobrunatne lub czarne. Osiągają 2–3 mm długości i 1 mm średnicy. Otoczone są trwałym okwiatem tworzącym pęk długich, białych włosków.
SiedliskoWełnianka wąskolistna występuje na różnych siedliskach mokradłowych, zwykle na obszarach o opadach rocznych od poniżej 1000 mm do ponad 2500 mm. Jednak to nie wielkość opadów, a duża wilgotność gleby jest czynnikiem limitującym występowanie gatunku. Zwykle też na siedliskach tego gatunku występuje znaczna wilgotność powietrza i silne nasłonecznienie. Przy wilgotności podłoża spadającej poniżej 50% rośliny te zaczynają więdnąć. Na silniej uwodnionym podłożu kłącza są dłuższe (do ponad 40 cm), podczas gdy na przesuszonych osiągają do kilku centymetrów (podobnie silnie są skrócone w przypadku wyeksponowania na światło słoneczne). Silne uwodnienie jest też skorelowane z większą liczbą kłosków w kwiatostanie (średnio ponad 6 na silnie podmokłych i zasobnych w węglan wapnia torfowiskach oraz średnio około 3 na glebie przynajmniej okresowo przesychającej). Rosnące w cieniu pędy ulegają etiolacji. Gleba na stanowiskach tego gatunku zwykle jest torfiasta i kwaśna (pH od 3,5 do 7), ale rośliny te rosną także na torfowiskach węglanowych, z dużą zawartością węglanu wapnia. Nie jest to gatunek przywiązany do siedlisk o określonym odczynie, a poza silnym uwodnieniem podłoża czynnikiem limitującym jego występowanie jest to by siedlisko było skąpożywne. Adaptacją do typowego w takim podłożu deficytu przyswajalnego azotu jest silnie rozbudowany system korzeniowy.
Występowanie
Wełnianka wąskolistna występuje na półkuli północnej – jest szeroko rozpowszechniona w Eurazji i Ameryce Północnej. Rośnie w Arktyce – na Alasce, Archipelagu Arktycznym, w południowo-zachodniej i wschodniej Grenlandii, na Islandii, sięgając na północ do 83° szerokości północnej. Na południu zasięg sięga do środkowej Azji, od Korei, poprzez Kazachstan po Kaukaz. Gatunek rośnie także na izolowanym obszarze w północnym Syczuanie. W Europie sięga na południu do północnej części Półwyspu Iberyjskiego, środkowej Apenińskiego i gór w północnej Grecji. W Ameryce Północnej rośnie na północy sięgając po środkową część Stanów Zjednoczonych, najdalej na południe schodząc wzdłuż pasma Gór Skalistych. Jako wątpliwy podawany był też z Jamajki i Kuby. Brytyjski botanik William Turner Thiselton-Dyer miał odnaleźć ten gatunek w 1898 także w Republice Południowej Afryki.
W Polsce wełnianka wąskolistna jest rozpowszechniona niemal w całym kraju. Brak jej lokalnie lub jest rzadka na obszarach, gdzie brak odpowiednich siedlisk – np. na Żuławach Wiślanych, północnym Mazowszu i Pogórzu Środkowobeskidzkim. Wełnianka wąskolistna jest typowym gatunkiem dla wczesnych faz sukcesji roślinności na odsłoniętym z różnych przyczyn podłożu torfowym, ale ustępuje ze zbiorowisk, w których występuje silna konkurencja silniej rosnących bylin. Jest jednym z kluczowych gatunków zagęszczających i wypiętrzających zarastające zbiorniki wodne. Na obszarach górskich rośnie po piętro subalpejskie.
Zastosowanie
Roślina lecznicza
Napary z korzeni wełnianki wąskolistnej, mające działanie ściągające, stosowane były przez Inuitów na Alasce w leczeniu dolegliwości przewodu pokarmowego, w Europie stosowane były w leczeniu biegunki. Rdzeń z łodygi przykładano na miejsca oparzone.
Roślina jadalnaNasiona, nasady łodyg i korzenie wełnianki wąskolistnej są jadalne i spożywane były przez mieszkańców północnej części Ameryki Północnej (Inuitów). Spożywano je surowe lub po ugotowaniu, przed spożyciem korzeni należy usunąć ciemną skórkę.
Roślina ogrodowaCharakterystyczny pokrój w czasie owocowania sprawia, że roślina uprawiana bywa jako ozdobna, przy czym ze względu na ekspansywność zaleca się sadzić ją tylko w większych ogrodach bagiennych. Rośliny tego gatunku oceniane są jako trudne w uprawie. Sadzi się je w miejscach nasłonecznionych, bagiennych lub na brzegach wód, na podłożu wilgotnym lub mokrym, ewentualnie w wodzie sięgającej 5 cm głębokości. Podłoże może być ubogie do żyznego. Gatunek jest mrozoodporny (znosi do -20°C lub nawet -40°C).
