Mięta pieprzowa

Biologia i występowanie

Mięta pieprzowa jest rośliną zielną o pokroju krzewiastym do 90 cm wysokości, wytwarzająca poziome kłącza tuż pod poziomem gruntu (białe) lub powierzchniowe (zielone) (w zależności od wilgotności podłoża). Łodyga wzniesiona, gałęzista (rozgałęziająca się w okółkach liści), 4-kanciasta, o rzadkim owłosieniu na kantach, zielona do brunatnobrązowej w zależności od odmiany, o pustych międzywęzłach lub wypełnionych rzadką parenchymą.
Liście mają długość 3–9 cm i 1–3 cm szerokości. Zielona lub brunatnawozielona blaszka jest owalna lub lancetowata, o zaostrzonym szczycie, ostro ząbkowanym brzegu i asymetrycznej nasadzie. Unerwienie jest pierzaste, uwypuklone na dolnej powierzchni z nerwami bocznymi odchodzącymi od nerwu głównego pod kątem ok. 45°. Powierzchnia dolna jest delikatnie omszona, włoski wydzielnicze widoczne są pod lupą (6x) jako jasnożółtawe punkty. Zielony lub brunatnawofioletowy ogonek liściowy jest bruzdowany, o wymiarach zazwyczaj do 1 mm średnicy i 0,5–1 cm długości.

Kwiaty ułożone w nibyokółkach, zebrane w kątach liści, tworzące nibykłos o walcowatym kształcie. Kwiaty drobne, 5-6 mm długości, obupłciowe lub tylko słupkowe, różowe, czerwonawe do liliowych, kielich rurkowaty o 5 ząbkach, 10-12 nerwowy, lekko bruzdkowany od wystających nerwów i gruczołkowato kropkowany. Pręciki cztery, fioletowe, krótsze od korony. Kwitnie od lipca do sierpnia. Roślina obcopylna.
Owoce w formie rozłupni, rozpadającej się na cztery rozłupki. W rzeczywistości mieszaniec jest praktycznie bezpłodny, najczęściej jedna łodyga zawiązuje jeden owoc, a ze stu owoców tylko 10 jest zdolnych do kiełkowania.

Występowanie
Mięta pieprzowa jest rośliną uprawną, czasami dziczejącą (efemerofit).

Zastosowanie

Roślina lecznicza
Surowiec zielarski – liść mięty pieprzowej (Menthae piperitae folium) – całe lub rozdrobnione wysuszone liście o zawartości nie mniej niż 9 ml/kg substancji roślinnej. Głównymi składnikami są: olejek miętowy, kwas askorbinowy (25 mg%), karoten (do 40 mg%), rutyna (14 mg%), apigenina, betaina, kwas oleanowy i ursulowy.
Działanie – liście zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, pobudzają wytwarzanie żółci, usprawniają pracę jelit. Stosowane są jako środek wiatropędny, przy zaburzeniach trawienia, w schorzeniach wątroby i dróg żółciowych. Mają także właściwości przeciwbakteryjne i nieznacznie uspokajające. Olejek miętowy ma podobne, ale silniejsze działanie, szczególnie jako środek odkażający i uspokajający. Stosowany zewnętrznie w nieżycie nosa, do inhalacji przy nieżytach gardła i oskrzeli. Stanowi także składnik preparatów do użytku wewnętrznego przy zapaleniu dróg żółciowych i w schorzeniach wątroby lub jelit.

Roślina wykorzystywana do celów kosmetycznych i perfumeryjnych
Mentol zawarty w mięcie pieprzowej jest podstawowym surowcem do produkcji pasty do zębów, płynów do ust, kremów do masażu, dodatków do kąpieli i innych kosmetyków.
Menton natomiast jest wykorzystywany jako składnik perfum.
Roślina jadalna i przyprawowa
Odrobina mięty fantastycznie komponuje się z sałatkami, rybami, jagnięciną oraz nabiałem. Ziele bardzo często stanowi dodatek do dań pochodzących z Dalekiego Wschodu. Mięta jako przyprawa znajduje również zastosowanie w tradycjach kulinarnych krajów bałkańskich i hinduskich. Idealnie komponuje się też z deserami. Świeże liście rośliny bardzo często dekorują lody, ciasta, sorbety lub inne specjały owocowe. Mięte dodaje się również do wielu popularnych drinków oraz napojów alkoholowych, np. Mojito, Snow Collins czy Creme de menthe. Przy użyciu zioła można też zaparzyć aromatyczną herbatę lub przyrządzić orzeźwiającą lemoniadę.
Roślina uprawna
Mięta pieprzowa jest bardzo łatwa w uprawie. Rozmnaża się wyłącznie wegetatywnie, przez podział kłączy. Ze względu na jej dużą ekspansywność należy oddzielać ja od innych roślin uprawnych, gdyż łatwo je zagłusza i staje się chwastem. Najlepiej rośnie na żyznej, próchnicznej glebie i na słonecznym stanowisku. Jest w pełni mrozoodporna (strefy mrozoodporności 3-9). Może być uprawiana w doniczkach, i wykorzystywana do bieżącego używania świeżych ziół.
Oprócz mięty pieprzowej najczęściej spotykanymi gatunkami są jeszcze:

• mięta zielona (Mentha spicata)
• mięta polna (Mentha arvensis)
• mięta polej (Mentha pulegium)
• mięta długolistna (Mentha longifolia)